Μέ ἀφορμή τήν ἑορτή τῆς ὁσίας Εἰρήνης τῆς Χρυσοβαλάντου
Πρωτοπρεσβ. Ἄγγελος Ἀγγελακόπουλος
28-07-2012
Τό ὄνομα τῆς σήμερον ἑορταζομένης ὁσίας καί θεοφόρου μητρός ἡμῶν Εἰρήνης ἡγουμένης τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Χρυσοβαλάντου μᾶς δίνει τήν εὐκαιρία νά ἐντρυφήσουμε στήν ἔννοια τοῦ ὄρου «εἰρήνη» καί νά ὁμιλήσουμε περί αὐτῆς.
Ἐκ προοιμίου ὀφείλουμε νά ποῦμε ὅτι ἡ εἰρήνη, ὅπως καί ἄλλες ἔννοιες π.χ. ἡ ἀλήθεια, ἡ ζωή, ἡ ἐλπίδα, ἡ ἀγάπη, ἡ σοφία κ. ἄ., δέν εἶναι μιά ἀφηρημένη καί ἀπρόσωπη ἔννοιᾳ. Γιά τήν Ἐκκλησία μας τίποτε δέν εἶναι ἀπρόσωπο καί ἀφηρημένο. Ὅλα εἶναι συγκεκριμένα καί προσωποιημένα. Ὅλα ἔχουν τήν ἀναφορά τους στό πρόσωπο τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἔτσι, λοιπόν, καί ἡ εἰρήνη εἶναι προσωποποιημένη καί ἀναφέρεται στόν Χριστό. Ὁ Χριστός εἶναι ἡ ὄντως εἰρήνη – «ἡ ὄντως εἰρήνη σύ Χριστέ»[1] -, ὁ Χριστός εἶναι ἡ εἰρήνη του κόσμου. Ὡς ἐκ τούτου, καθίσταται εὐνόητο ὅτι, γιά νά ἀποκτήσει κανείς τόσο τήν ἐξωτερική, ὅσο καί τήν ἐσωτερική εἰρήνη, θά πρέπει νά εἶναι ὁπωσδήποτε συνδεδεμένος, νά ἔχει σχέση μέ τόν Χριστό.
Σύμφωνα μέ τόν ὅσιο Σιλουανό τόν Ἀθωνίτη[2], ὅλοι ἐπιθυμοῦν τήν εἰρήνη, ἀλλά δέν γνωρίζουν πῶς νά τήν πετύχουν.
Ὁ Μέγας Παΐσιος κατελήφθη κάποτε ἀπό θυμό καί ἱκέτευσε τόν Κύριο νά τόν ἐλευθερώσει ἀπό αὐτό τό πάθος. Ὁ Κύριος τοῦ ἐμφανίσθηκε καί εἶπε : «Παΐσιε, ἐάν θέλεις νά μήν ὀργίζεσαι, μήν ἐπιθυμεῖς τίποτα, μήν κρίνεις καί μή μισεῖς κανένα καί θά ἔχεις τήν εἰρήνη». Ἔτσι, κάθε ἄνθρωπος, ἄν κόβει τό θέλημά του ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καί τῶν ἀνθρώπων, θά εἶναι πάντοτε εἰρηνικός στήν ψυχή. Ὅποιος, ὅμως, ἀγαπᾶ νά κάνει τό ἴδιον θέλημα, αὐτός δέν θά εἰρηνεύει.
Ἄν ὑποστεῖς κάποια ἀποτυχία, συμβουλεύει ὁ ὅσιος Σιλουανός, σκέψου : «Ὁ Κύριος βλέπει τήν καρδιά μου καί, ἄν εἶναι θέλημά Του, ὅλα θά εἶναι πρός τό καλό καί γιά ‘μένα καί γιά τούς ἄλλους» καί ἔτσι ἡ ψυχή σου θά εἶναι πάντοτε ἐν εἰρήνῃ. Ἀλλά, ἄν κάποιος ἀρχίζει νά παραπονιέται : «Αὐτό δέν ἔχει καλῶς, ἐκεῖνο δέν εἶναι ὅπως πρέπει», τότε στήν ψυχή του δέν θά ὑπάρχει εἰρήνη, ἔστω καί ἄν νηστεύει καί προσεύχεται πολύ.
Οἱ Ἀπόστολοι καί ὅλοι οἱ Ἅγιοι ἦταν παραδεδομένοι στό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Μόνο ἔτσι διαφυλάττεται ἡ εἰρήνη.
Πῶς θά διατηρήσουμε τήν ψυχική εἰρήνη μέσα στά σκάνδαλα τῶν ἡμερῶν μας;
Προσευχόμενοι ἀδιαλείπτως ὑπέρ τοῦ λαοῦ, διαφυλάττεται ἡ εἰρήνη τῆς ψυχῆς. Ἐμεῖς, ὅμως, τήν στερούμασθε, διότι μέσα μας δέν ὑπάρχει ἀγάπη γιά τόν λαό. Οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι καί ὅλοι οἱ Ἅγιοι ποθοῦσαν τήν σωτηρία τοῦ λαοῦ καί, ἐνῶ βρίσκονταν μέσα στούς ἀνθρώπους, προσεύχονταν διακαῶς ὑπέρ αὐτῶν. Τό Ἅγιον Πνεῦμα τούς ἔδινε τήν δύναμη νά ἀγαποῦν τόν λαό. Καί ἐμεῖς, ἄν δέν ἀγαπᾶμε τόν ἀδελφό, δέν θά ἔχουμε εἰρήνη.
Ἔτσι ἀποκτᾶται ἡ εἰρήνη καί δέν ὑπάρχει ἄλλη ὁδός ἐκτός ἀπ’ αὐτή.
Ἄν κάποιος προσεύχεται πολύ καί νηστεύει, ἀλλά δέν ἔχει ἀγάπη πρός τούς ἐχθρούς, ἡ ψυχή του δέν μπορεῖ νά ἔχει εἰρήνη.
Ψυχή ἁμαρτωλός, αἰχμάλωτος τῶν παθῶν, δέν μπορεῖ νά ἔχει εἰρήνη καί χαρά μέ τόν Κύριο, ἔστω καί ἄν κατέχει ὅλα τά πλούτη τῆς γῆς, ἔστω καί ἄν βασιλεύει σέ ὅλο τόν κόσμο.
Ὁποία εἰρήνη ὑπῆρχε στήν ψυχή τοῦ Δικαίου Συμεών τοῦ Θεοδόχου, ὥστε νά ἐκφωνήσει : «Νῦν ἀπολύεις τόν δούλον σου, Δέσποτα, ἐν εἰρήνῃ»[3]. Μόνο ὅσοι ἀπέκτησαν τήν εἰρήνη τοῦ Θεοῦ ἤ τοὐλάχιστον ἔλαβαν κάποια πείρα της μποροῦν νά τήν ἐννοήσουν. Περί αὐτῆς τῆς εἰρήνης ἔλεγε ὁ Κύριος στούς μαθητές Του : «Εἰρήνην τήν ἐμήν δίδωμι ὑμῖν»[4]. Ὅποιος ἔχει αὐτή τήν εἰρήνη, μεταβαίνει στήν αἰώνια ζωή.
Πρέπει νά συμβουλεύουμε, συνεχίζει ὁ Γέρων Σιλουανός, τόν ἀδελφό μέ πραότητα καί ἀγάπη. Ἡ εἰρήνη χάνεται, ἄν ἡ ψυχή κενοδοξεῖ ἤ ὑπεραίρεται στόν ἀδελφό ἤ κρίνει κάποιον ἤ νουθετεῖ χωρίς πραότητα καί ἀγάπη. Ἐάν τρῶμε πολύ ἤ προσευχόμασθε ραθύμως ἤ μισοῦμε τόν ἀδελφό, ἐξαιτίας αὐτῶν σκοτίζεται ὁ νοῦς καί χάνεται ἡ εἰρήνη καί ἡ παρρησία πρός τόν Θεό. Ἐάν, ὅμως, συνηθίσουμε νά προσευχόμεσθε θερμῶς ὑπέρ τῶν ἐχθρῶν μας καί νά τούς ἀγαπᾶμε, ἡ εἰρήνη θά διαμένει πάντοτε στίς καρδιές μας.
Δέν μπορεῖ ἡ ψυχή νά ἔχει εἰρήνη, ἐάν δέν μελετᾶ τόν νόμο τοῦ Θεοῦ ἡμέρα καί νύκτα, διότι ὁ νόμος αὐτός γράφθηκε μέ Πνεῦμα Θεοῦ καί ἀπό τήν Γραφή τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ μεταβαίνει στήν ψυχή. Ἡ ψυχή αἰσθάνεται σ’αὐτό γλυκύτητα καί εὐχαρίστηση καί δέν θέλει πλέον νά ἀγαπᾶ τά ἐπίγεια, διότι ἡ ἀγάπη τῶν ἐπιγείων πραγμάτων ἐρημώνει τόν νοῦ.
Ὅποιος φέρει μέσα του τήν εἰρήνη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, αὐτός ἐκχέει εἰρήνη καί στούς ἄλλους. Ὅποιος, ὅμως, φέρει μέσα του πνεῦμα πονηρό, αὐτός καί στούς ἄλλους ἐκχέει τό κακό.
Εἶναι ἀδύνατο νά ἔχουμε εἰρήνη στήν ψυχή, ἐάν δέν παρακαλοῦμε μέ ὅλη τήν δύναμη τόν Κύριο νά ἀγαπᾶμε ὅλους τούς ἀνθρώπους. Ὁ Κύριος γνώριζε ὅτι, ἐάν δέν ἀγαπᾶμε τούς ἐχθρούς, εἰρήνη στήν ψυχή δέν θά ἔχουμε, καί γι’αὐτό μᾶς δόθηκε ἡ ἐντολή «ἀγαπᾶτε τούς ἐχθρούς ἡμῶν»[5]. Ἐάν δέν ἀγαπᾶμε τούς ἐχθρούς, τότε μόνο κατά καιρούς ἡ ψυχή θά εἶναι κάπως εἰρηνική. Ἐάν, ὅμως, ἀγαπᾶμε τούς ἐχθρούς, τότε ἡ εἰρήνη θά παραμένει στήν ψυχή ἡμέρα καί νύκτα.
Ἄς φυλάττουμε στίς ψυχές μας τήν εἰρήνη τῆς Χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, γιά νά μήν τήν στερηθοῦμε γιά ἀσήμαντα πράγματα. Ἐάν δώσεις εἰρήνη στόν ἀδελφό σου, ὁ Κύριος θά σοῦ δώσει ἀσυγκρίτως περισσότερη. Ἐάν, ὅμως, προσβάλεις τόν ἀδελφό, τότε καί στήν ψυχή σου ἀναπόφευκτα θά ἔλθει θλίψη.
Ἐάν ἔλθει σαρκικός λογισμός, διῶξ’τον ἀμέσως, καί τότε θά φυλάξεις τήν εἰρήνη τῆς ψυχῆς. Ἐάν, ὅμως, τόν δεχθεῖς, τότε ἡ ψυχή θά ἀπολέσει τήν ἀγάπη πρός τόν Θεό καί δέν θά ἔχεις πλέον παρρησία στήν προσευχή.
Ἐάν κόψεις τό θέλημά σου, νίκησες τόν ἐχθρό καί ὡς ἔπαθλο θά λάβεις τήν εἰρήνη τῆς ψυχῆς. Ἐάν, ὅμως, κάνεις τό θέλημά σου, ἡττήθηκες ἀπό τόν ἐχθρό καί ἡ ἀθυμία θά τυραννᾶ τήν ψυχή σου.
Αὐτός, πού ἔχει τό πάθος τῆς φιλοκτημοσύνης, δέν μπορεῖ νά ἀγαπᾶ τόν Θεό καί τόν πλησίον. Ὁ νοῦς καί ἡ καρδιά αὐτοῦ τοῦ ἀνθρώπου εἶναι δεμένα ἀπό τόν πλοῦτο καί δέν ἔχει πνεῦμα μετανοίας καί συντριβῆς καί γι’αὐτό ἡ ψυχή του δέν μπορεῖ νά γνωρίζει τήν γλυκύτητα τῆς εἰρήνης τοῦ Χριστοῦ.
Ψυχή, ἡ ὁποία γνώρισε τόν Χριστό, θέλει πάντοτε νά Τόν βλέπει μέσα της. Ὁ Χριστός ἔρχεται στήν ψυχή ἤρεμα καί τῆς δίνει εἰρήνη καί μαρτυρεῖ τήν σωτηρία χωρίς λόγια.
Ἐάν οἱ ἄρχοντες τηροῦσαν τίς ἐντολές τοῦ Κυρίου καί ὁ λαός καί οἱ ὑφιστάμενοι ὑπήκουαν μέ ταπείνωση, τότε ἐπί τῆς γῆς θά ὑπῆρχε μεγάλη εἰρήνη καί ἀγαλλίαση. Ἐξαιτίας, ὅμως, τῆς φιλαρχίας καί τῆς ἀνυπακοῆς τῶν ὑπερηφάνων πάσχει ὅλη ἡ οἰκουμένη.
Νά, λοιπόν, ἀγαπητοί μου, πῶς μποροῦμε νά ἀποκτήσουμε τήν εἰρήνη. Προϋποτίθεται ἡ ἐκκοπή τοῦ ἰδίου θελήματος, ἡ παράδοση στό θέλημα τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ, ἡ ἀδιάλειπτη καί θερμή προσευχή, ἡ ἀγάπη πρός τόν λαό καί τούς ἐχθρούς, ἡ πραότητα, ἡ μελέτη τοῦ νόμου τοῦ Θεοῦ, ἡ τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Κυρίου, ἡ ὑπακοή καί ἡ ταπείνωση. Αὐτῆς τῆς χριστοποιημένης εἰρήνης μετεῖχε καί εἶχε πείρα ἡ ὁσία Εἰρήνη.
Ἄς τήν ἱκετεύσουμε σήμερα νά καταστεῖ μεσίτρια πρός τόν Κύριόν μας Ἰησοῦ Χριστό, γιά νά ἀξιώσει κι ἐμᾶς, τούς ἀναξίους δούλους Του, νά ἀπολαύσουμε τήν εἰρήνη Του.
[1] Ἐωθινόν ΣΤ΄, ἦχος πλ.β΄.
[2] ΑΡΧΙΜ. ΣΩΦΡΟΝΙΟΣ ΣΑΧΑΡΩΦ, Ὁ Ἅγιος Σιλουανός ὁ Ἀθωνίτης, ἐκδ. Ἱ. Μ. Τιμίου Προδρόμου Ἔσσεξ Ἀγγλίας 2002, σσ. 399-408.
[3] Λουκ. 2, 29.
[4] Ἰω. 14, 27.
[5] Ματθ. 5, 44, Λουκ. 6, 27, 35.
https://sotiriosnavs.com/wp-content/uploads/2020/05/IMG_20200508_130841-rotated.jpg2020-07-27 18:53:19%cf%80%cf%89%cf%83-%ce%b1%cf%80%ce%bf%ce%ba%cf%84%ce%bf%cf%85%ce%bc%ce%b5-%cf%84%ce%b7%ce%bd-%ce%b5%ce%b9%cf%81%ce%b7%ce%bd%ce%b7-%cf%84%ce%bf%cf%85-%cf%87%cf%81%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%85