Πρωτοπρεσβ. Ἄγγελος Ἀγγελακόπουλος
ἐφημ. Ἱ. Ν. Ἁγίας Παρασκευῆς Ν. Καλλιπόλεως Πειραιῶς
Ἐν Πειραιεῖ 30-06-2013
Ὑπάρχουν τρεῖς συζυγίες τῶν ἁγίων Ἀναργύρων, οἱ ὁποῖοι ἔχουν τό ἴδιο ὄνομα, Κοσμᾶς καί Δαμιανός, καί οἱ ὁποῖοι εἶναι ἰατροί καί θαυματουργοί. Ἡ διάκριση, πού μπορεῖ νά γίνει, εἶναι ὁ τόπος καταγωγῆς καί ἡ ἡμερομηνία μνήμη τους.
Ἡ πρώτη συζυγία τῶν ἁγίων Ἀναργύρων ἑορτάζεται τήν 1η Νοεμβρίου καί τόπος καταγωγῆς τους εἶναι ἡ Ἀσία. Ἡ δεύτερη συζυγία ἑορτάζεται τήν 1η Ἰουλίου καί τόπος καταγωγῆς τους εἶναι ἡ Ρώμη. Καί ἡ τρίτη συζυγία ἑορτάζεται τήν 17η Ὀκτωβρίου καί τόπος καταγωγῆς τους εἶναι ἡ Ἀραβία.
Ἐμεῖς, λοιπόν, σήμερα, 1η Ἰουλίου, ἑορτάζουμε τήν μνήμη τῆς δεύτερης συζυγίας τῶν ἁγίων Ἀναργύρων Κοσμᾶ καί Δαμιανοῦ τῶν Ρωμαίων.
Οἱ ἅγιοι μάρτυρες Κοσμᾶς καί Δαμιανός ἔζησαν στά χρόνια τῶν ἀδελφῶν βασιλέων Καρίνου καί Νουμεριανοῦ τό 284 μ.Χ. καί κατάγονταν ἀπό τήν μεγαλούπολη Ρώμη. Ἦταν ἀδελφοί καί ἐξασκοῦσαν καί οἱ δύο τήν τέχνη τῆς ἰατρικῆς καί θεράπευαν, ὄχι μόνο τούς ἀνθρώπους, ἀλλά καί τά κτήνη καί τα ἄλογα ζῶα. Σάν ἀμοιβή δέ τῆς ἰατρείας τους ζητοῦσαν ἀπό τούς ἰατρευομένους νά πιστεύσουν στόν Χριστό, χωρίς νά παίρνουν ἀπό αὐτούς καμμία ὑλική ἀμοιβή. Συκοφαντήθηκαν, ὅμως, στόν βασιλέα Καρῖνο ὅτι κάνουν τίς ἰατρεῖες καί τά θαύματα μέ μαγική τέχνη καί, ἐπειδή δέν ἤθελαν ἀντί αὐτῶν νά παραδοθοῦν ἄλλοι, πῆγαν αὐτόκλητοι καί παραδόθηκαν στά χέρια τοῦ βασιλέως.
Καί ὄχι μόνον αὐτοί δέν πείσθηκαν νά ἀρνηθοῦν τόν Χριστό, ἀλλά καί τόν βασιλέα Καρῖνο ἔπεισαν νά ἀρνηθεῖ τήν εἰδωλολατρεία, ἐπειδή κι αὐτός δέχθηκε ἀπό τούς ἁγίους τήν θεραπεία. Ὅταν δηλ. ἄρχισε ὁ βασιλεύς νά ρωτᾶ τούς ἁγίους καί νά τούς ἀπειλεῖ ὅτι, ἐάν δέν ἀρνηθοῦν τόν Χριστό, θά τούς θανατώσει, τότε – ὧ τοῦ θαύματος! – μετατοπίσθηκε ἡ θέση τοῦ προσώπου του καί στράφηκε πίσω πρός τή ράχη του. Γιατρεύθηκε, ὅμως, ἀπό τούς ἁγίους ἀπό τήν ἀσθένεια αὐτή. Ἔτσι, γι’αὐτό τό θαῦμα πίστευσαν στόν Χριστό καί οἱ ἐκεῖ παρευρισκόμενοι καί ὁ ἰατρευμένος βασιλεύς μέ τούς δικούς του καί μέ τιμές ἔστειλε τούς ἁγίους στούς συγγενεῖς καί τούς δικούς τους. Ὕστερα, ὅμως, ὁ διδάσκαλος τῶν ἁγίων, ὁ ὁποῖος τούς εἶχε διδάξει τήν ἰατρική τέχνη, τούς φθόνησε γιά τήν μεγάλη δόξα καί προκοπή τους καί, ἀφοῦ τούς ἀνέβασε σέ κάποιο βουνό, γιά νά μαζέψουν δῆθεν ἰατρικά βότανα, ἐκεῖ ὁ δόλιος, μέ ὕπουλο τρόπο, δηλ. μέ πέτρα, θανάτωσε τούς ἁγίους, ὅπως ὁ Κάιν τόν Ἄβελ.
Αὐτά ἐν συντομίᾳ ἀναφέρει τό σημερινό συναξάρι τῶν ἁγίων. Ἀπό ὅλο τόν βίο τῶν ἁγίων, θά θέλαμε νά κρατήσουμε καί νά σχολιάσουμε μιά φράση. Τό ὅτι οἱ ἅγιοι ἔνδοξοι μάρτυρες Κοσμᾶς καί Δαμιανός οἱ Ρωμαῖοι σάν ἀμοιβή τῆς ἰατρείας τους ζητοῦσαν ἀπό τούς ἰατρευομένους νά πιστεύσουν στόν Χριστό, χωρίς νά παίρνουν ἀπό αὐτούς καμμία ὑλική ἀμοιβή. Γι’αὐτόν τόν λόγο ὀνομάσθηκαν Ἀνάργυροι, ἐπειδή δέν ἔπαιρναν καμμία ὑλική ἀμοιβή, δέν ἔπαιρναν χρήματα, ἀργύριο (ἀνάργυροι), ἀκολουθώντας τήν ἐντολή τοῦ Κυρίου : «δωρεάν ἐλάβετε, δωρεάν δότε»[1]. Καί μέ βάση αὐτή τήν ἀφιλοκερδή στάση καί συμπεριφορά τῶν ἁγίων Ἀναργύρων, θά ἐπιθυμούσαμε νά μιλήσουμε γιά μιά αἵρεση, πού ταλάνισε παλαιότερα, ἀλλά ταλανίζει καί σήμερα τήν Ἐκκλησία μας, τήν αἵρεση των Σιμωνιακῶν, τήν αἵρεση τῆς Σιμωνίας. Στήν προσπάθειά μας αὐτή, ὅμως, δέν θά μιλήσουμε ἐξ ἰδίων, ἀλλά θά χρησιμοποιήσουμε καί θά βοηθηθοῦμε ἀπό ἕνα ἅγιο τῆς Ἐκκλησίας μας, τόν ἐν ἁγίοις πατέρα ἡμῶν Ταράσιο Πατριάρχη Κων/λεως, πού ἀσχολήθηκε καί εἰδικεύθηκε πάνω σ’αὐτό τό θέμα.
Ποιός, ὅμως, εἶναι ὁ ἅγιος Ταράσιος;
Ὁ θεῖος πατήρ ἡμῶν Ταράσιος ἦταν ἐπί τῆς βασιλείας Κων/νου καί Εἰρήνης τῆς μητέρας του, ἐπί Νικηφόρου τοῦ ἐπί Γενικῶν. Στίς 21-12-795 μ.Χ., μέ βία τῆς βασίλισσας Εἰρήνης, προβιβάσθηκε ἀπό τήν τάξη τῶν λαϊκῶν στόν θρόνο τῆς Κων/λεως, μετά τόν Κων/λεως Παῦλο, καί πατριάρχευσε 21 ἔτη καί 2 μῆνες. Ἀληθῶς ἔκανε μεγάλο ἔργο, ἐπειδή, μέ παρακίνησή του, ἔπεισε τούς βασιλεῖς νά συναθροίσουν τήν Ζ΄ Ἁγία καί Οἰκουμενική Σύνοδο, καί μέ παρακλητικά γράμματά του πρός τόν Ρώμης Ἀδριανό καί τούς Πατριάρχες τῆς Ἀνατολῆς, τούς ἔπεισε νά στείλουν τοποτηρητές στή Σύνοδο. Ἦταν θεῖος του Ἁγιωτάτου Πατριάρχου Κων/λεως Φωτίου τοῦ Μεγάλου.
Μαζί μέ τίς ὑπόλοιπες ἐπιστολές, ὁ θεῖος Ταράσιος Κων/λεως ἐλέγχει τήν Σιμωνία σέ δύο ἐπιστολές του. A) Στήν πρός τόν Πάπα Ρώμης Ἀδριανό, τήν ὁποία ἀπέστειλε, ἐπειδή ἐπλεόναζε καί στή Ρώμη αὐτό τό κακό καί τήν ὁποία ἐπιστολή ἡ Ἐκκλησία ἀποδέχθηκε ὡς κανονική καί τήν ἐνέταξε στό Πηδάλιον. (Σημειωτέον ὅτι τότε, τόν 8ο αἰ., ὁ Πάπας Ρώμης ἦταν ἀκόμη ὀρθόδοξος καί ὄχι αἱρετικός, ὅπως καταστάθηκε ἀπό τόν 11ο αἰ. μέχρι σήμερα). Καί B) Στήν πρός τόν Πρεσβύτερο Ἰωάννη τόν ἡγούμενο καί ἀναχωρητή.
Στήν δεύτερη ἐπιστολή λέει ὅτι ἐκπίπτει τῆς Ἱερωσύνης κάθε Ἐπίσκοπος ἤ Πρεσβύτερος ἤ Διάκονος, ὁ ὁποῖος ἐλεγχθεῖ ὅτι ἔδωσε ἤ πῆρε τήν Ἱερωσύνη μέ χρήματα. Ἐπίσης, λέει ὅτι αὐτό τό ἐπιτήδευμα εἶναι Καϊαφαϊκό καί Σιμωνιακό. Ἀποδεικνύει, τέλος, σ’αὐτή τήν ἐπιστολή ὅτι αὐτός, πού χειροτόνησε ἤ χειροτονήθηκε μέ χρήματα, ἐάν μετανοήσει, γίνεται δεκτός ἀπό τόν Θεό γιά τήν μετάνοια, ὅμως δέν μπορεῖ νά ἐνεργεῖ τά τῆς Ἱερωσύνης. Εἶναι ξένος καί χωρισμένος ἀπό τήν Ἱερωσύνη, γιατί δέν εἶναι ἀνεπίληπτος, κατά τόν Ἀπόστολο Παῦλο[2].
Ἡ πρώτη ἐπιστολή τοῦ ἁγίου Ταρασίου ἀναφέρει στό προοίμιό της ὅτι ἀπό πολλά μέρη διδασκόμαστε τό νά μή λαμβάνει κανείς ἀργύριο ἤ χρυσίο, γιά νά χειροτονεῖ κάποιον Ἱερωμένο, δηλ. ἀπό τό ἅγιο Εὐαγγέλιο, ἀπό τούς ἁγίους Ἀποστόλους καί ἀπό τούς θείους Πατέρες. Διότι, οἱ Ἀρχιερεῖς, πού χειροτονοῦν, μέ τό νά εἶναι ὑπηρέτες τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί ὄχι πωλητές, γι’αὐτό, καθώς αὐτοί ἔλαβαν τήν Χάριν τοῦ Πνεύματος δωρεάν καί χωρίς χρήματα, μέ τόν ἴδιο τρόπο διόρισαν νά τήν δίδουν δωρεάν καί στούς ἄλλους, ἐκεῖνοι, πού τήν ἔλαβαν ἀπ’αὐτούς, ἀκολουθώντας τόν Κύριο, πού λέει «δωρεάν ἐλάβετε, δωρεάν δότε»[3]. Ὅποιος, ὅμως, φανερωθεῖ ὅτι τήν ἀγόρασε μέ χρήματα, τόν κάνουν ἀπόβλητο τῆς Ἱερωσύνης, καί παρ’ὅλο πού αὐτοί ἔχουν τό ὄνομα του Ἱερέως, δέν ἔχουν, ὅμως, τήν οὐσία τῆς Ἱερωσύνης. Γιατί, κανένας δέν μπορεῖ νά δουλεύει ταυτόχρονα καί στόν Θεό καί στόν Μαμωνά, δηλαδή τόν πλοῦτο.
Ἀκολούθως, ἀπευθύνει ὁ ἅγιος Ταράσιος τόν λόγο πρός τόν Πάπα Ἀδριανό καί τοῦ λέει ὅτι ἡ δυσσεβής αἵρεση τῶν Σιμωνιακῶν εἶναι βαρύτερη ἀπό τήν αἵρεση τοῦ Πνευματομάχου Μακεδονίου καί τῶν σύν αὐτῷ. Διότι, ἐκεῖνοι μέν ἔλεγαν ὅτι τό Πνεῦμα τό Ἅγιον εἶναι κτίσμα καί δοῦλο τοῦ Πατρός, οἱ δέ Σιμωνιακοί κάνουν τό Πνεῦμα τό Ἅγιον δοῦλο δικό τους. Καθώς κάθε ἀφέντης πωλεῖ τήν πραγμάτεια, πού ἔχει, ὅπως θέλει, εἴτε αὐτό εἶναι δοῦλος, εἴτε ὁποιοδήποτε ἄλλο εἶδος, καί καθώς ὅποιος ἀγοράζει κάποιο πράγμα, μέ τά χρήματα τό ἀγοράζει καί γίνεται κύριος καί ἀφέντης ἐκείνου τοῦ ἀγορασμένου πράγματος, τοιουτοτρόπως καί οἱ Σιμωνιακοί ἀτιμάζουν τό Πνεῦμα τό Ἅγιον καί ὡς δοῦλο τό πωλοῦν καί ἀγοράζουν, καί βλασφημοῦν παρόμοια μέ ἐκείνους, πού βλασφημοῦσαν τόν Χριστό καί ἔλεγαν ὅτι μέ τόν Βεελζεβούλ, τόν ἄρχοντα τῶν δαιμονίων, ἐκβάλλει τά δαιμόνια ἀπό τούς ἀνθρώπους. Ἤ καλύτερα παρομοιάζουν μέ τόν προδότη Ἰούδα, ὁ ὁποῖος πώλησε τόν Χριστό στούς Ἰουδαίους μέ τά ἀργύρια, γιατί καί αὐτοί πωλοῦν τό Πνεῦμα τό Ἅγιον, τό Ὁμοούσιον, πού ἔχει τήν ἴδια φύση μέ τόν Χριστό, ἀφοῦ εἶναι Θεός. Ἄν, ὅμως, δέν πωλεῖται ἡ Χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος (γιατί εἶναι φανερό ὅτι ποτέ δέν πωλεῖται), βεβαιότατα ἡ Χάρις τῆς Ἱερωσύνης δέν μένει σ’αὐτούς, πού τήν ἀγοράζουν, ἀλλά οὔτε τήν ἔλαβαν τελείως, οὔτε τήν ἔχουν. Καί ἄς θυμηθοῦν τά λόγια τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου, πού εἶπε στόν Σίμωνα : «οὐκ ἔστι σοι μερίς οὐδέ κλῆρος ἐν τῷ λόγῳ τούτῳ»[4]. Διότι, ἄν πωλοῦνταν ἡ Ἱερωσύνη, περιττή καί μάταιη θά ἦταν σ’αὐτούς, πού τήν ἀγοράζουν, ἡ σεμνή καί ἐνάρετη πολιτεία καί ἡ ἐν ἀγνείᾳ καί ἀρετῇ ζωή, πού ἀπαιτεῖται ἀπό αὐτούς, πού πρόκειται νά ἱερωθοῦν. Περιττός καί μάταιος θά ἦταν ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ὁ ὁποῖος θέλει ὁ Ἀρχιερεύς νά εἶναι ἀκατηγόρητος, σῶφρον, κόσμιος, ἐγκρατής, νηφάλιος, διδακτικός καί δυνατός νά παρακινεῖ καί ἄλλους στήν θεογνωσία καί νά ἐλέγχει αὐτούς, πού ἀντιλέγουν, γιατί ὅλοι αὐτοί καθόλου δέν ὑπολογίζονται ἀπό τόν πωλητή τῆς Ἱερωσύνης καί τόν ἀγοραστή, γιά τά ἀργύρια.
Στή συνέχεια ὁ ἅγιος Ταράσιος φέρνει μαρτυρίες, οἱ ὁποῖες ὁρίζουν ἀλλότριο τῆς Ἱερωσύνης ἐκεῖνον, πού θά λάβει ἤ θά δώσει ἀργύρια, ἤ πρό τῆς χειροτονίας ἤ μετά τήν χειροτονία, ἀπό τόν 90ό Ἱερό Κανόνα τοῦ Μ. Βασιλείου, τόν 2ο Ἱερό Κανόνα τῆς Δ΄ Ἁγίας καί Οἰκουμενικῆς Συνόδου, τήν ἐπιστολή τοῦ Γενναδίου καί τόν 22ο Ἱερό Κανόνα τῆς ΣΤ΄ Ἁγίας καί Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Ἐπίσης, ὁ θεῖος Ταράσιος φέρνει μαρτυρίες ἀπό τίς Πράξεις των Ἀποστόλων[5], τήν Γ΄ Βασιλειῶν[6], την Δ΄ Βασιλειῶν[7], τόν Μ. Βασίλειο καί τόν βίο τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου.
Ἀφοῦ εἶπε αὐτά ὁ θεῖος Ταράσιος, ἐπιφέρει ὡς ἐν εἴδει ἐπιλόγου τά ἑξῆς : Αὐτά πρέπει νά ἀκούσουμε ὅλοι οἱ Ἀρχιερεῖς καί Κληρικοί καί ὅλοι οἱ κάτοικοι τῆς οἰκουμένης, φυλάττοντάς τα καί προσέχοντας σ’αὐτά, πού ἀκούσθηκαν, γιά νά μήν ἀφανισθοῦμε, κατά τόν Ἀπόστολο Παῦλο[8]. Παρακινεῖ καί τόν Πάπα Ἀδριανό νά ἀνέβη στά ψηλά καί νά ὑψώσει τήν φωνή του, κατά τά λόγια τοῦ προφήτου Ἡσαΐου[9], γιά νά ἐξαφανισθεῖ ἡ χειροτονία μέ χρήματα καί ὅ,τι ἄλλο τήν ἀκολουθεῖ, πού γίνεται, ἐξαιτίας τῆς φιλαργυρίας καί τῆς αἰσχροκέρδειας, καί νά σηκωθεῖ καί νά ἐκριζωθεῖ ἀπό τόν Χριστώνυμο λαό, ὁ ὁποῖος ἐλευθερώθηκε δωρεάν μέ τό Τίμιον καί Πανάγιον Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, αὐτή ἡ κακία καί τά ἐπακόλουθα πονηρά βλαστήματά της, ὥστε οἱ Ἱερεῖς νά ἀνθήσουν σάν φοίνικες, ἐμπνέοντας στούς σωζομένους Χριστιανούς εὐωδία Χριστοῦ καί λέγοντας μαζί μέ τόν προφήτη Σοφονία στήν Ἐκκλησία τό «περίελε Κύριος τά ἀδικήματά σου»[10], γλυκαίνοντας τούς λαούς, πού τρυγοῦν τούς πνευματικούς τους καρπούς καί ἀποδεικνύοντάς τους κληρονόμους τῆς ἀθανάτου καί μακαρίας ζωῆς[11].
Ἔτσι, λοιπόν, σήμερα, ὅλοι μας, ἰδιαιτέρως οἱ Ἀρχιερεῖς καί οἱ Ἱερεῖς μας, ἔχουμε χρέος νά ἀκολουθοῦμε καί νά μιμούμαστε τόν ἴδιο τόν Κύριό μας, τούς ἑορτάζοντας ἁγίους Κοσμᾶ καί Δαμιανό τούς Ἀναργύρους, τούς ἁγίους Ἀποστόλους, τόν ἅγιο Ταράσιο καί τούς ἁγίους Πατέρες, πού ἀπαγορεύουν ρητῶς τήν δόση καί λήψη χρημάτων, ὅταν τελεσιουργοῦνται τά ἱερά μυστήρια τῆς Ἁγίας μας Ἐκκλησίας.
[1] Ματθ. 10, 8.
[2] ΟΣΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ, Πηδάλιον, ἐκδ. Β. Ρηγόπουλος, Θεσ/κη 2003, σ. 719.
[3] Ματθ. 10, 8.
[4] Πράξ. 8, 21.
[5] Πράξ. 8, 18.
[6] Γ΄ Βασ. 13, 33.
[7] Δ΄ Βασ. 5, 15-27.
[8] Εβρ. 2, 1.
[9] Ησ. 40, 9.
[10] Σοφον. 3, 16.
[11] ΟΣΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ, ἔνθ’ ἀνωτ, σσ. 723-725.
https://sotiriosnavs.com/wp-content/uploads/2020/05/IMG_20200508_130841-rotated.jpg2020-07-01 09:29:51%ce%bf%ce%b9-%ce%b1%ce%b3%ce%b9%ce%bf%ce%b9-%ce%b1%ce%bd%ce%b1%cf%81%ce%b3%cf%85%cf%81%ce%bf%ce%b9-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%ce%b7-%ce%b1%ce%b9%cf%81%ce%b5%cf%83%ce%b9%cf%83-%cf%84%ce%b7%cf%83-%cf%83%ce%b9