Πρωτοπρεσβ. Ἄγγελος Ἀγγελακόπουλος
21-01-2018
Εἶναι κατασταλαγμένο ἐκκλησιολογικὸ ἀξίωμα ὅτι ἡ Ἐκκλησία βρίσκεται ἐκεῖ, ὅπου ὑπάρχει ἡ ἀλήθεια, καὶ ὄχι ἐκεῖ, ὅπου ὑπάρχουν Ἐπίσκοποι καὶ Πατριάρχες αἱρετικοί.
Στήν Ἐκκλησία, ἀγαπητοί μου, ὑπάρχει μία ἀρχή, πού λέγει ὅτι ἡ Ἀλήθεια καί ἕνας μόνο ἄνθρωπος εἶναι ἡ πλειοψηφία. Γιατί, ἡ Ἀλήθεια στήν Ἐκκλησία δέν εἶναι ἰδεολογική προσέγγιση. Εἶναι Πρόσωπο. Εἶναι ὁ Χριστός, πού εἶπε «ἐγώ εἰμί ἡ ἀλήθεια, ἡ ὀδός καί ἡ ζωή»[1]. Ἄρα, λοιπόν, ὁ Χριστός καί ἕνας μόνο ἄνθρωπος εἶναι ἡ πλειοψηφία. Ἀπέναντί τους μπορεῖ νά εἶναι δισεκατομμύρια, ἀλλά νά εἶναι στήν πλάνη.
Θά παραθέσουμε στήν ἀγάπη σας, ἀδελφοί μου, τήν μαρτυρία τοῦ ἐπιφανοῦς Ἁγίου, Πατρός, Διδασκάλου καὶ Ὁμολογητοῦ Ὁσίου Μαξίμου, τήν μνήμη τοῦ ὁποίου ἑορτάζει σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας, γιὰ νὰ φανεῖ ποῦ εἶναι ἡ Ἐκκλησία καὶ ποιοί φεύγουν ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, ὥστε οἱ μὲν αἱρετίζοντες Οἰκουμενιστές νὰ κλείσουν τὰ ἀπύλωτα στόματά τους καὶ τὴν τρομοκράτηση ὅσων ἀγνοοῦν μὲ τὸ φόβητρο τοῦ σχίσματος, οἱ δὲ ὀπαδοὶ τῆς σιγῆς καὶ τοῦ ἐφησυχασμοῦ νὰ σκεφθοῦν καλύτερα καὶ νὰ ἐνεργήσουν τολμηρότερα καὶ πατερικότερα˙ νὰ φοβοῦνται, ὄχι τὴν ἀπομόνωση ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους, ἀλλὰ τὴν ἀπομόνωση ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ τοὺς Ἁγίους.
Ὁ Ὅσιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητὴς τὸν 7ο αἰώνα, ἁπλὸς μοναχός, ἀλλὰ, λόγῳ τῆς τεράστιας μόρφωσης καὶ τοῦ θεϊκοῦ φωτισμοῦ, ὑπεροχώτερος καὶ ὑψηλότερος πολλῶν Πατριαρχῶν καὶ Ἐπισκόπων[2], σήκωσε σχεδὸν μόνος τὸ βάρος τῆς ἀντίδρασης ἀπέναντι στὴν αἵρεση τοῦ Μονοθελητισμοῦ, ἡ ὁποία εἶχε καταλάβει ὅλα τὰ τότε Πατριαρχεῖα, γιὰ κάποιο διάστημα καὶ τὴν τότε ὀρθοδοξοῦσα Ἐκκλησία τῆς Ρώμης.
Ὅπως καί στην ἐποχή μας ἡ παναίρεση τοῦ Οἰκουμενισμοῦ ἔχει καταλάβει τὴν πλειονότητα τῶν Τοπικῶν Ἐκκλησιῶν μὲ τήν συνοδική του κατοχύρωση στὴν ψευδοσύνοδο τῆς Κρήτης.
Ἡ αἵρεση τοῦ Μονοθελητισμοῦ, μολονότι ἀποδεχόταν τίς δύο φύσεις τοῦ Χριστοῦ ἤ τίς ἄφηνε ἄθικτες, δίχως συζήτηση, ἔκανε λόγο γιά μία θέληση καί μία ἐνέργεια τοῦ Χριστοῦ. Αὐτό σημαῖνει πῶς, μετά τήν ὑποστατική ἕνωση τῶν δύο φύσεων, θεϊκῆς καί ἀνθρωπίνης, στό ἕνα πρόσωπο τοῦ Θεοῦ Λόγου, ὁ Χριστός εἶχε μία θέληση καί μία ἐνέργεια.
Ὁ Ὅσιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής δέν ἀποδεχόταν μιά τέτοια αἱρετική διδακαλία καί δίδασκε ὅτι ὁ Χριστός ἔχει δύο φύσεις, δύο θελήσεις καί δύο ἐνέργειες, θεϊκή καί ἀνθρώπινη.
Οἱ τότε αὐτοκράτορες εἶχαν πεισθεῖ ὅτι, γιὰ νὰ ἐπικρατήσει εἰρήνη καὶ ἑνότητα καὶ στὴν Ἐκκλησία καὶ στὸ Κράτος, ἔπρεπε νὰ παύσει νὰ ἀντιδρᾶ ὁ Ὅσιος Μάξιμος, τὴν θεολογικὴ γραμμὴ τοῦ ὁποίου ἀκολουθοῦσε μεγάλο μέρος τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ πληρώματος. Ἔπρεπε εἴτε μὲ τὴν πειθὼ εἴτε μὲ τὴν βία νὰ δεχθεῖ τὸ συμβιβαστικὸ καὶ διπλωματικὸ κείμενο τοῦ «Τύπου» (648), ὅπως ὀνομάσθηκε τὸ ἔγγραφο, ποὺ ἑτοίμασαν οἱ θεολόγοι τοῦ αὐτοκράτορος Κώνσταντος Β´, ἐγγονοῦ τοῦ Ἡρακλείου, στὶς αὐλὲς τῶν ἀνακτόρων καὶ τοῦ Πατριαρχείου. Περίπου σὰν τὰ διπλωματικὰ κείμενα, ποὺ ἑτοίμασε ἡ ψευδοσύνοδος τῆς Κρήτης, γιὰ νὰ ἑνωθοῦμε τῶρα, ὄχι μὲ μία αἵρεση, ἀλλὰ συλλήβδην μὲ ὅλους τοὺς αἱρετικούς.
Ὁ αὐτοκράτορας Κώνστας, μέ τόν «Τύπο» ἀπαγόρευε μέ βαρύτατες ἀπειλές τίς συζητήσεις περί μιᾶς ἤ δύο θελήσεων ἤ ἐνεργειῶν τοῦ Χριστοῦ. Στήν πραγματικότητα ὁ «Τύπος» ἀποτελοῦσε τελεία ἄρνηση ὅλων τῶν ἁγίων Πατέρων καί Συνόδων καί μάλιστα αὐτοῦ τοῦ μυστηρίου, πού ἀφορᾶ τόν Χριστό καί Θεό. Παρουσίαζε μάλιστα τόν Κύριο ὡς τελείως ἀνεθέλητο (χωρίς θέληση), δηλαδή ἄνου (χωρίς νοῦ), ἄψυχο (χωρίς ψυχή) καί ἀκίνητο (χωρίς κίνηση), ὅπως τούς ψευδεῖς θεούς τῶν ἐθνῶν.
Οἱ Ἐπίσκοποι τῆς τότε διπλωματικῆς θεολογίας, σταλμένοι ἀπὸ τὸν Πατριάρχη στὸν τόπο φυλακίσεως τοῦ Ὁσίου Μαξίμου, προσπαθοῦσαν νὰ τὸν ἐκφοβίσουν ὅτι, μὲ τὴν ἄκαμπτη καὶ ἀνυποχώρητη στάση του ἀπέναντι σὲ ὅ,τι ἀποφάσισαν ὅλες οἱ τότε Τοπικὲς Ἐκκλησίες, μὲ τὴν διακοπὴ κοινωνίας, βγάζει τὸν ἑαυτό του ἐκτὸς Ἐκκλησίας καί φεύγει ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία.
Εἶναι παραδειγματικὴ καὶ καθοδηγητικὴ διαχρονικὰ ἡ ἀπάντηση τοῦ Μεγάλου Θεολόγου καὶ Ὁμολογητοῦ. Ἡ Ἐκκλησία δὲν βρίσκεται ἐκεῖ, ποὺ βρίσκονται αὐτοὶ, οἱ ὁποῖοι τὴν διοικοῦν, οἱ Πατριάρχες, οἱ Ἐπίσκοποι, οἱ Σύνοδοι, ἀλλὰ ἐκεῖ, ποὺ ὑπάρχει ἡ σωτήρια ὁμολογία τῆς πίστεως. Τὸ ἡρωϊκὸ ὁμολογητικὸ κείμενο ἔχει ὡς ἐξῆς : «Ἔπειτα, ἔρχονται καί ἄλλοι ἀπεσταλμένοι ἀπό τόν Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Πέτρο καί ρωτοῦν τόν Ὅσιο Μάξιμο : «Σέ ποιά Ἐκκλησία ἀνήκεις; Στήν Ἐκκλησία τοῦ Βυζαντίου; Τῆς Ρώμης; Τῆς Ἀντιοχείας; Τῆς Ἀλεξανδρείας; Τῶν Ἱεροσολύμων; Γνώριζε ὅτι ὅλες ἑνώθηκαν μεταξύ τους, μαζί μέ τίς ἐπαρχίες τους. Ἐάν, λοιπόν, ἀνήκεις καί σύ στήν Καθολική Ἐκκλησία, ἑνώσου μαζί μας, γιά νά μήν πάθεις τίποτε ἀπροσδόκητο, εἰσάγοντας νέο καί ξένο τρόπο ζωῆς». Ὁ μακάριος Μάξιμος τούς ἀποκρίθηκε ἐπίκαιρα καί συνετά : «Ὁ Κύριος, ὅταν μακάρισε τόν Ἀπόστολο Πέτρο γιά τά λόγια, μέ τά ὁποῖα Τόν ὁμολόγησε ὀρθά, διεκήρυξε ὅτι Καθολική Ἐκκλησία εἶναι ἡ ὀρθή καί σωτήρια ὁμολογία τῆς πίστεως πρός Αὐτόν»[3].
Σὲ ἄλλο σημεῖο τῆς ἀνακρίσεως, λόγου γενομένου περὶ συνόδων καὶ περὶ τῆς κανονικῆς ἢ μὴ κανονικῆς συγκλήσεώς τους, ὁ Ὅσιος Μάξιμος ἔθεσε τὸ οὐσιαστικὸ κριτήριο, γιὰ νὰ θεωρηθεῖ μία σύνοδος ὀρθόδοξη. Εἶπε ὅτι ὁ εὐσεβὴς κανόνας τῆς Ἐκκλησίας θεωρεῖ ἅγιες καὶ ἔγκυρες συνόδους ἐκεῖνες, ποὺ χαρακτηρίζονται ἀπὸ τὴν ὀρθότητα τῶν δογμάτων[4]. Τὶς συνόδους δὲν τὶς νομιμοποιεῖ αὐτός, πού τίς συγκαλεῖ, καὶ οἱ συγκαλούμενοι, ἀλλά «ἡ τῶν δογμάτων ὀρθότης», ἡ ὀρθότητα τῶν δογμάτων.
Στὴν κατηγορία ὅτι μὲ τὴν στάση του προκαλεῖ σχίσμα, ὅπως κατηγοροῦν σήμερα ὅσους ἀπορρίπτουμε τὴν ψευδοσύνοδο τῆς Κρήτης, ἀπάντησε, λέγοντας μὲ ἐρωτηματικὸ λόγο : «Ἂν αὐτὸς, ποὺ λέγει ὅσα διδάσκουν ἡ Ἁγία Γραφὴ καὶ οἱ Πατέρες, σχίζει τὴν Ἐκκλησία, τί θὰ ἀποδειχθεῖ ὅτι διαπράττει εἰς βάρος τῆς Ἐκκλησίας αὐτὸς, ποὺ ἀναιρεῖ τὰ δόγματα τῶν Ἁγίων, ἄνευ τῶν ὁποίων δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ὑπάρξει ἡ ἴδια ἡ Ἐκκλησία»[5];
Σέ πολλούς πιστούς, ἀγαπητοί μου, ἀκόμη καί σέ κληρικούς, ὑπάρχει ἡ ἑσφαλμένη ἀντίληψη ὅτι αὐτοί, μέ τόν ἀγῶνα, πού κάνουν, θά σώσουν τήν Ἐκκλησία. Ἔτσι, ἀποκαλοῦν τούς ἑαυτούς τους «σωτῆρες» τῆς Ἐκκλησίας καί κατακρίνουν ὅλους τούς ἄλλους.
Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ὅμως, δέν χρειάζεται αὐτόκλητους σωτῆρες. Ἡ Ἐκκλησία ἔχει τόν ἕνα καί μοναδικό Σωτῆρα της, πού εἶναι ὁ Χριστός. Δέν σώζουμε ἐμεῖς τήν Ἐκκλησία. Ἀντιθέτως, ἡ Ἐκκλησία σώζει ἐμᾶς. Ἐμεῖς, ἐντασσόμενοι μέσα στήν Ἐκκλησία, σωζόμαστε.
Τήν παραπάνω θέση ἐξέφρασε θαυμάσια καί ἁγιογραφικά ὁ Ὅσιος Μάξιμος, ἐρωτώμενος ἀπό τούς ἀπεσταλμένους τοῦ αὐτοκράτορα˙ «Ἐσύ μόνο θα σωθεῖς καί ὅλοι οἱ ἄλλοι θά χαθοῦν»; Ὁ Μέγας Ὁμολογητής ἀπάντησε : «Οἱ τρεῖς Παῖδες, πού δέν προσκύνησαν τήν χρυσή εἰκόνα τοῦ Ναβουχοδονόσορα, δέν κατέκριναν κανένα, ἄν καί ὅλοι οἱ ἄλλοι προσκυνοῦσαν, διότι δέν πρόσεχαν τί ἔκαναν οἱ ἄλλοι, ἀλλά τό πῶς νά μήν ἐκπέσουν αὐτοί ἀπό τήν ἀληθινή εὐσέβεια. Κατἀ τόν ἴδιο τρόπο, καί ὁ Προφήτης Δανιήλ, ὅταν τόν ἔρριξαν στόν λάκκο μέ τά λοντάρια, δέν κατέκρινε κανένα ἀπό ὅσους δέν προσευχήθηκαν στόν Θεό, κατά τό θέσπισμα τοῦ Δαρείου. Ἀντιθέτως, κοίταξε τό δικό του ἔργο καί προτίμησε νά πεθάνει, παρά νά σφάλλει ἀπέναντι στόν Θεό καί νά ἐλεγχθεῖ ἀπό τήν συνείδησή του γιά παράβαση τῶν θείων νόμων. Ἄς μήν ἐπιτρέψει, λοιπόν, ὁ Θεός καί σ’ἐμένα νά κατακρίνω κανένα ἤ νά πῶ ὅτι μόνο ἐγώ σώζομαι. Προτιμῶ, ὅμως, νά πεθάνω, παρά νά ἔχω ταραχή στήν συνείδησή μου ὅτι ἔσφαλα καθ’οἱονδήποτε τρόπο ἀπέναντι στήν πίστη μου πρός τόν Θεό»[6].
Γιά τήν ὀρθή του ὁμολογία ὁ ὅσιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής ἐξορίστηκε δύο φορές ἀπό τήν Κωνσταντινούπολη˙ μία στήν Βιζύη τῆς Θράκης καί δεύτερη στά Πρέβερα. Ἐπειτα ἀπό παρακλήσεις, ὑποσχέσεις, ἀπειλές, φυλακές, πεῖνα, δίψα, σκληρές μαστιγώσεις, κόψιμο τῆς γλῶσσας καί τοῦ δεξιοῦ χεριοῦ, ρίφθηκε ὁ ὅσιος Μάξιμος στήν χῶρα τῶν Λαζῶν, ὅπου ἐκοιμήθη σέ ἡλικία 80 ἐτῶν τό 662.
Τό 680, 18 χρόνια μετά τόν θάνατο τοῦ ὁσίου Μαξίμου, συνεκλήθη ἡ ΣΤ΄ Ἁγία καί Οἰκουμενική Σύνοδος στήν Κωνσταντινούπολη, ἡ ὁποία ἦταν καρπός τῆς θεολογίας καί τῶν ἀγώνων τοῦ ὁσίου Μαξίμου, δικαίωση τῆς ὁμολογιακῆς δράσεώς του καί ἐγκώμιο στήν μνήμη του ὡς ὑπερμάχου τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἡ ἁγία Σύνοδος κατέκρινε τούς αἱρετικούς μονοθελήτες καί μονοενεργήτες Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως Σέργιο, Πύρρο, Παῦλο καί Πέτρο, τόν Πάπα Ρώμης Ὀνώριο, τόν Κῦρο Ἀλεξανδρείας, τόν Θεόδωρο τῆς Φαράν, τόν Στέφανο καί τόν Πολυχρόνιο, οἱ ὁποῖοι τόλμησαν νά δογματίσουν ὅτι ὁ Χριστός εἶχε μία θέληση καί μία ἐνέργεια.
Ἡ Σύνοδος δογμάτισε ὅτι ὁ ἕνας κατά τό πρόσωπο Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός, μετά τήν σάρκωση, ὅπως ἔχει δύο φύσεις, ἔτσι ἔχει καί δύο φυσικές θελήσεις καί δύο φυσικές ἐνέργειες, δηλαδή θεία θέληση καί ἐνέργεια καί ἀνθρώπινη θέληση καί ἐνέργεια, οἱ ὁποῖες εἶναι ἀδιαίρετες καί ταυτόχρονα ἀσύγχυτες. Γιατί οὔτε ἡ Θεότητα οὔτε ἡ ἀνθρωπότητα ἔμειναν χωρίς θέληση καί ἐνέργεια μετά τήν ἕνωση[7].
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
Εἶναι παραδειγματικὴ καὶ καθοδηγητικὴ ἡ παρρησία, ἡ τόλμη, ἡ σταθερὴ καὶ ἀνυποχώρητη στάση ἑνὸς ἁπλοῦ μοναχοῦ, τοῦ Ὁσίου Μαξίμου, ἀπέναντι στὴν πανίσχυρη ἐκκλησιαστικὴ καὶ πολιτικὴ ἡγεσία. Δέν ἀμφέβαλλε καθόλου γιὰ τὸ ποῦ βρίσκεται ἡ Ἐκκλησία, γιὰ τὸ ποιὸς φεύγει ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία καὶ ποιὸς προκαλεῖ σχίσματα. Πίστευε ὅτι οἱ αἱρετικοὶ φεύγουν ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, τὴν ὁποία μπορεῖ νὰ ἐκφράσει, νὰ ἐκπροσωπήσει ἀκόμη καὶ ἕνας μοναχός, ὅταν ἐκφράζει καὶ ἐκπροσωπεῖ τὴν Ἀλήθεια τοῦ Χριστοῦ.
[1] Ἰω. 14, 6.
[2] Εἰς τὸν βίον καὶ τὴν ἄθλησιν τοῦ ὁσίου πατρὸς ἡμῶν καὶ ὁμολογητοῦ Μαξίμου, 14, PG 90, 81-84.
[3] ΟΣΙΟΣ ΜΑΞΙΜΟΣ ΟΜΟΛΟΓΗΤΗΣ, Προς Ἀναστάσιον μονάζοντα, PG 90, 132Α.
[4] Ἐξήγησις τῆς κινήσεως, γενομένης μεταξὺ τοῦ κυροῦ ἀββᾶ Μαξίμου καὶ τῶν σὺν αὐτῷ καὶ τῶν ἀρχόντων ἐπὶ σεκρέτου 12, PG 90, 148.
[5] Αὐτόθι 5, PG 90, 117.
[6] Αὐτόθι 12, PG 90, 116A– 121C.
[7] Σχ. βλ. Οἱ ἀγῶνες τῶν μοναχῶν ὑπέρ τῆς Ὀρθοδοξίας, ἐκδ. Ἱερά Μονή Ὁσίου Γρηγορίου, Ἅγιον Ὄρος 2003, σσ. 144-159.
https://sotiriosnavs.com/wp-content/uploads/2020/05/IMG_20200508_130841-rotated.jpg2021-01-21 14:40:44%ce%bf-%ce%bf%cf%83%ce%b9%ce%bf%cf%83-%ce%bc%ce%b1%ce%be%ce%b9%ce%bc%ce%bf%cf%83-%ce%bf-%ce%bf%ce%bc%ce%bf%ce%bb%ce%bf%ce%b3%ce%b7%cf%84%ce%b7%cf%83