Πρωτοπρεσβ. Ἄγγελος Ἀγγελακόπουλος
08-06-2024
Πρό δεκαπενταετίας περίπου εἴχαμε κάνει μιά μικρή ἔρευνα καί σύγκριση δύο λειτουργικῶν βιβλίων, πού χρησιμοποιοῦνται στήν λατρεία τῆς Ἐκκλησίας μας˙ α) τοῦ κατανυκτικοῦ Τριωδίου, και β) τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Ἑβδομάδος, ἔκδοση Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἀθήνα 1978. Πιό συγκεκριμένα ὅσον ἀφορᾶ τήν Ἀκολουθία τοῦ Ὄρθρου τοῦ Ἁγίου καί Μεγάλου Σαββάτου, πού ψάλλεται τό ἑσπέρας τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Παρασκευῆς, ὅπου ἐμπεριέχονται τά ἐγκώμια τοῦ Ἐπιταφίου τοῦ Κυρίου, μετ’ἐκπλήξεως, ἀπορίας καί βαθυτάτης λύπης διαπιστώσαμε ὅτι στήν ἔκδοση τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας ἔχουν παραληφθεῖ πλείστα ὅσα ἐγκώμια, τά ὁποία ὑπερβαίνουν τό ἥμισυ τοῦ συνολικοῦ ἀριθμοῦ τους. Τό σύνολο τῶν ἐγκωμίων ἀνέρχεται, σύμφωνα μέ τό Τριώδιο, στά 185, ἀπό τά ὁποία ἡ ἔκδοση τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας παραλείπει τά 102, παραθέτει μόνο τά 84, ἐνῶ ἔχει προσθέσει ἕτερα 21, τά ὁποία δέν ὑπάρχουν στό Τριώδιο.
Βέβαια, ἡ ἔκδοση τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας σέ ὑποσημείωση στή σελ. 338 ἀναφέρει : «Παραθέτομεν ἐνταῦθα τά ὑπό τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἐγκριθέντα μεγαλυνάρια (ἐγκώμια), 33 ἑκάστης τῶν τριῶν στάσεων ἐκτός τοῦ Δόξα, Καί νῦν, ὡς ταῦτα ἐταξινομήθησαν καί διωρθώθησαν ὑπό τῶν ἀειμνήστων : Μητροπολίτου Κίτρους κυροῦ Κωνσταντίνου καί Ἐμμ. Φαρλέκα πρωτονοταρίου τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν».
Καί ρωτᾶμε ἐμπόνως˙ γιατί αὐτή ἡ παράληψη καί κακοποίηση τῶν ἐγκωμίων τοῦ Ἐπιταφίου; Ποιόν σκοπό ἐξυπηρετεῖ; Θεωροῦμε ὅτι ἡ δικαιολογία περί συντομεύσεως τῆς ἀκολουθίας, λόγῳ κούρασης κληρικῶν καί λαϊκῶν, εἶναι μᾶλλον φρούδα καί δέν εὐσταθεῖ, διότι οἱ πιστοί κληρικοί καί λαϊκοί περιμένουν μέ πολύ λαχτάρα καί ὑπομονή, παρά τήν ὅποια κούρασή τους, ν’ ἀκούσουν καί νά ψάλλουν κι αυτοί τά ἐγκώμια. Νομίζουμε, λοιπόν, ὅτι ἡ αἰτία θά πρέπει νά ἀναζητηθεῖ βαθύτερα.
Ἄν προσέξει κανείς καλύτερα, θά διαπιστώσει ὅτι ἔχουν παραληφθεῖ σχεδόν ὅλα τά ἐγκώμια, πού ἀναφέρονται μέ πολύ αὐστηρά λόγια καί ἐκφράσεις στόν Ἑβραϊσμό-Ἰουδαϊσμό, τούς Ἑβραίους-Ἰουδαίους, τόν παλαιό Ἰσραήλ καί τόν ὕπατο προδότη Ἰούδα, οἱ ὁποῖοι σταύρωσαν τόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό καί εἶναι οἱ ὑπεύθυνοι τοῦ στυγεροῦ ἐγκλήματος τῆς Χριστοκτονίας – Θεοκτονίας.
Ἀναρωτιόμαστε : Μήπως κι ἐδώ ἔβαλε τό «θαυματουργικό χεράκι» του καί τήν διορθωτική πέννα του ἡ παναίρεση τοῦ διαθρησκειακοῦ οἰκουμενισμοῦ μέσῳ τοῦ οἰκουμενιστικοῦ κλήρου του, ἡ ὁποία ἐπιτάσσει νά ξεχασθοῦν μέν καί νά παραλειφθοῦν τά «χωρίζοντα», δηλ. ὅλα ἐκεῖνα σημεία, πού διαφοροποιοῦν, χωρίζουν καί διακρίνουν τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἀπό τίς δαιμονικές καί λαοπλάνους θρησκεῖες, νά παραμείνουν δέ μόνον τά «ἑνοῦντα», δηλ. αὐτά τά σημεία, πού δέν ἐνοχλοῦν τούς ἄλλους, πού δῆθεν μᾶς «ἑνώνουν», γιά νά ἐμπεδωθεῖ καλύτερα τό διαβολικό ψεύδος ὅτι ὅλες οἱ θρησκεῖες καί ἡ Ὀρθοδοξία μαζί στόν ἴδιο «Θεό» πιστεύουν, ἁπλῶς ἡ καθεμία ἀποκαλεῖ τόν ἴδιο Θεό μέ διαφορετικό ὄνομα, ἤ ὅτι κάθε θρησκεία εἶναι διαφορετικός τρόπος προσέγγισης τοῦ ἰδίου «Θεοῦ» ἤ ὅτι οἱ θρησκεῖες εἶναι μύρια διαφορετικά μονοπάτια, πού ὅλα ὀδηγοῦν στόν ἴδιο Θεό, μέ ἀποτέλεσμα τήν ἐπίτευξη ἑνός ἀπό τούς στόχους τοῦ συγκρητιστικοῦ οἰκουμενισμοῦ, πού εἶναι «ἡ ἐνότης ἐν τῇ διαφορετικότητι»;
Θεωροῦμε, λοιπόν, ὅτι στήν προκειμένη περίπτωση ἔχει ἐφαρμοσθεῖ ἡ λεγομένη «κάθαρση» – διόρθωση τῶν λειτουργικών μας κειμένων μέ τήν ἀρνητική ἔννοια ἤ ἀλλιῶς ἡ «λειτουργική ἀναγέννηση-ἀνανέωση» καί οὐσιαστικά ὀφείλουμε νά μιλάμε γιά λειτουργικό νεοβαρλααμισμό. Ἐπίσης, μέ τόν τρόπο αὐτό ἐνισχύεται ἀπό τήν πλευρά τῶν ἐκ τῶν Ὀρθοδόξων οἰκουμενιστῶν ἡ προσπάθεια ἐκ μέρους τῆς αἱρέσεως τοῦ Παπισμοῦ γιά τήν δῆθεν «ἀποκατάσταση» τοῦ ὀνόματος τοῦ φιλαργύρου καί προδότου Ἰούδα, τοῦ Ἑβραϊκοῦ λαοῦ καί τῶν Σταυρωτῶν τοῦ Χριστοῦ. Τέλος, ὅλη αὐτή ἡ καινοφανής, ἀπορριπτέα καί καταδικαστέα ἐνέργεια δέν φανερώνει καί μια μεγίστη ἀχαριστία καί ἀσέβεια πρός τούς Ἁγίους Πατέρες, πού συνέγραψαν τό Τριώδιο, τόν μεγάλο ποιητή, τόν ἐν ἁγίοις πατέρα ἡμῶν Κοσμά Ἐπίσκοπο Μαϊουμᾶ τόν Ἁγιοπολίτη, τούς ὁσίους καί θεοφόρους πατέρες ἡμῶν Θεόδωρο καί Ἰωσήφ τούς Στουδίτες καί τόν Ἐπίσκοπο Ἰδροῦντος Μᾶρκο; Ἀπό πότε κάποιοι, συμπεριφερόμενοι πατρομαχικῶς καί μεταπατερικῶς, ἔγιναν ἀνώτεροι ἀπό τούς Ἁγίους Πατέρες, ὥστε νά τούς διορθώνουν κιόλας;
Φέτος, τήν Ἁγία καί Μεγάλη Παρασκευή, 03-05-2024, ὄχι μόνο ἐπαναλήφθηκε τό ἀνωτέρω ἀνοσιούργημα, ἀλλά ἐπιπλέον γίναμε θεατές τῆς ἐκκλησιολογικά ἐγκληματικῆς ἀπό κοινοῦ τελέσεως τῆς Ἀκολουθίας τοῦ Ἐπιταφίου τοῦ ἐκ τῶν Ὀρθοδόξων αἱρετίζοντος καί οἰκουμενιστοῦ ψευδοαρχιεπισκόπου Ἀμερικῆς Ἐλπιδοφόρου καί ἑνός ἐν Ἀμερικῇ κατεγνωσμένου αἱρετικοῦ παπικοῦ καρδιναλίου[1].
Παραθέτουμε κατωτέρω τά παραλειφθέντα καί προστεθέντα ἐγκώμια ἀπό τήν ἔκδοση τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας.
Ἀπό τήν Α΄ Στάση τῶν Ἐγκωμίων, πού περιλαμβάνει 75 Ἐγκώμια, σύμφωνα μέ τό Τριώδιο, ἔχουν παραλειφθεῖ 51 καί ἔχουν προστεθεῖ 11.
Τά παραλειφθέντα 51 Ἐγκώμια εἶναι τά ἐξῆς :
- Ἰησοῦ Χριστέ μου, Βασιλεῦ τοῦ παντός, τί ζητῶν τοῖς ἐν τῷ Ἅδῃ ἐλήλυθας; ἤ τό γένος ἀπολῦσαι τῶν βροτῶν;
- Ἡ ζωή ἐν τάφῳ, κατετέθης Χριστέ, καί θανάτῳ σου τόν θάνατον ὤλεσας, καί ἐπήγασας τῷ Κόσμῳ τήν ζωήν.
- Μετά τῶν κακούργων, ὡς κακούργος Χριστέ, ἐλογίσθης δικαιῶν ἡμᾶς ἅπαντας, κακουργίας τοῦ ἀρχαίου πτερνιστοῦ.
- Ἅδης πῶς ὑποίσει, Σῶτερ παρουσίαν τήν σήν, καί μή θᾶττον συνθλασθείη σκοτούμενος, ἀστραπῆς φωτός σου αἴγλη ἐκτυφλωθείς;
- Ἰησοῦ γλυκύ μοι, καί σωτήριον φῶς, τάφῳ πῶς ἐν σκοτεινῷ κατακέκρυψαι; ὤ ἀφάτου, καί ἀρρήτου ἀνοχῆς!
- Ἀπορεῖ καί φύσις, νοερά καί πληθύς, ἡ ἀσώματος Χριστέ τό μυστήριον, τῆς ἀφράστου καί ἀρρήτου σου ταφῆς.
- Ὤ θαυμάτων ξένων! ὤ πραγμάτων καινῶν! ὁ πνοῆς μοι χορηγός ἄπνους φέρεται, κηδευόμενος χερσί τοῦ Ἰωσήφ.
- Ἀληθής καί πόλου, καί τῆς γῆς Βασιλεύς, εἰ καί τάφῳ σμικροτάτῳ συγκέκλεισαι, ἐπεγνώσθης πάσῃ κτίσει Ἰησοῦ.
- Σοῦ τεθέντος τάφῳ, πλαστουργέτα Χριστέ, τά τοῦ Ἅδου ἐσαλεύθη θεμέλια, καί μνημεία ἠνεώχθη τῶν βροτῶν.
- Ὁ τήν γῆν κατέχων, τῇ δρακί νεκρωθείς, σαρκικῶς ὑπό τῆς γῆς νῦν συνέχεται, τούς νεκρούς λυτρών τῆς Ἅδου συνοχῆς.
- Ἐκ φθορᾶς ἀνέβης, ἡ ζωή μου Σωτήρ, σοῦ θανόντος καί νεκροῖς προσφοιτήσαντος, καί συνθλάσαντος τοῦ Ἅδου τούς μοχλούς.
- Ὡς φωτός λυχνία, νῦν ἡ σάρξ τοῦ Θεοῦ, ὑπό γῆν ὡς ὑπό μόδιον κρύπτεται, καί διώκει τόν ἐν Ἅδῃ σκοτασμόν.
- Νεκρωθείς βουλήσει, καί τεθείς ὑπό γῆν, ζωοβρύτα Ἰησοῦ μου ἐζώωσας, νεκρωθέντα παραβάσει με πικρᾷ.
- Ἠλλοιοῦτο πᾶσα, κτίσις πάθει τῷ σῷ˙ πάντα γάρ σοι Λόγε συνέπασχον, συνοχέα δέ γινώσκοντα παντός.
- Τῆς ζωῆς τήν πέτραν, ἐν κοιλίᾳ λαβών, Ἅδης ὁ παμφάγος ἐξήμεσεν, ἐξ αἰῶνος οὕς κατέπιε νεκρούς.
- Συγκλονεῖται φόβῳ, πᾶσα Λόγε ἡ γῆ, καί Φωσφόρος τάς ἀκτῖνας ἀπέκρυψε, τοῦ μεγίστου γῆ κρυβέντος σου φωτός.
- Ὥσπερ σίτου κόκκος, ὑποδύς κόλπους γῆς, τόν πολύχουν ἀποδέδωκας ἄσταχυν, ἀναστήσας τούς βροτούς τούς ἐξ Ἀδάμ.
- Ὑπό γῆν ἐκρύβης, ὥσπερ ἤλιος νῦν, καί νυκτί τῇ τοῦ θανάτου κεκάλυψαι˙ ἀλλ’ ἀνάτειλον φαιδρότερον Σωτήρ.
- Ὡς ἠλίου δίσκον, ἡ σελήνη Σωτήρ, ἀποκρύπτει, καί σέ τάφος νῦν ἔκρυψεν, ἐκλιπόντα τοῦ θανάτου σαρκικῶς.
- Ἡ ζωή θανάτου, γευσαμένη Χριστός, ἐκ θανάτου τούς βροτούς ἠλευθέρωσε, καί τοῖς πᾶσι νῦν δωρεῖται τήν ζωήν.
- Νοεραί σέ τάξεις, ἡπλωμένον νεκρόν, καθορῶσαι δι’ ἡμᾶς ἐξεπλήττοντο, καλυπτόμεναι ταῖς πτέρυξι Σωτήρ.
- Καθελών σε Λόγε, ἀπό ξύλου νεκρόν, ἐν μνημείῳ Ἰωσήφ νῦν κατέθετο˙ ἀλλ’ ἀνάστα σώζων πάντας ὡς Θεός.
- Τῶν Ἀγγέλων Σῶτερ, χαρμονή πεφυκώς, νῦν καί λύπης τούτοις γέγονας αἴτιος, καθορώμενος σαρκί ἄπνους νεκρός.
- Ὑψωθείς ἐν ξύλῳ, καί τούς ζῶντας βροτούς, συνυψοῖς˙ ὑπό τήν γῆν δέ γενόμενος, τούς κειμένους δ’ ὑπ’ αὐτήν ἐξανιστᾶς.
- Ὥσπερ λέων Σῶτερ, ἀφυπνώσας σαρκί, ὡς τίς σκύμνος ὁ νεκρός ἐξανίστασαι, ἀποθέμενος τό γῆρας τῆς σαρκός.
- Ἐν κρυπτῷ μέν πάλαι, θύεται ὁ ἀμνός˙ σύ δ’ ὑπαίθριος τυθείς ἀνεξίκακε, πᾶσαν κτίσιν ἀπεκάθηρας Σωτήρ.
- Τίς ἐξείποι τρόπον, φρικτόν ὄντως καινόν; ὁ δεσπόζων γάρ τῆς κτίσεως σήμερον, πάθος δέχεται, καί θνήσκει δι’ ἡμᾶς.
- Ὁ ζωῆς ταμίας, πῶς ὁρᾶται νεκρός; ἐκπληττόμενοι οἱ Ἄγγελοι ἔκραζον˙ πῶς δ’ ἐν μνήματι συγκλείεται Θεός;
- Λογχονύκτου Σῶτερ, ἐκ πλευρᾶς σου ζωήν, τῇ ζωῇ τῇ ἐκ ζωῆς ἐξωσάσῃ με, ἐπιστάζεις καί ζωοῖς με σύν αὐτῇ.
- Ἁπλωθείς ἐν ξύλῳ, συνηγάγω βροτούς˙ τήν πλευράν σου δέ νυγείς τήν ζωήρρητον, πᾶσιν ἄφεσιν πηγάζεις Ἰησοῦ.
- Ὁ εὐσχήμων Σῶτερ, σχηματίζει φρικτῶς, καί κηδεύει ὡς νεκρόν εὐσχημόνως σε, καί θαμβεῖται σου τό σχῆμα τό φρικτόν.
- Κἄν νεκρός ὠράθης, ἀλλά ζῶν ὡς Θεός, ἐπανάγεις ἀπό γῆς πρός οὐράνια, τούς ἐκεῖθεν πεπτωκότας Ἰησοῦ.
- Κἄν νεκρός ὠράθης, ἀλλά ζῶν ὡς Θεός, νεκρωθέντας τούς βροτούς ἀνεζώωσας, τόν ἐμόν ἀπονεκρώσας νεκρωτήν.
- Ὤ χαρᾶς ἐκείνης! ὤ πολλῆς ἠδονῆς! ἧς περ τούς ἐν Ἅδῃ πεπλήρωκας, ἐν πυθμέσι φῶς ἀστράψας ζοφεροῖς.
- Κατά σοῦ ρομφαία, ἐστιλβοῦτο Χριστέ, καί ρομφαία ἰσχυροῦ μέν ἀμβλύνεται, καί ρομφαία δέ τροποῦται τῆς Ἐδέμ.
- Ἡ Ἀμνάς τόν Ἄρνα, βλέπουσα ἐν σφαγῇ, ταῖς αἰκίσι βαλλομένη ἠλάλαζε, συγκινοῦσα καί τό ποίμνιον βοᾶν.
- Κἄν ἐνθάπτῃ τάφῳ, κἄν εἰς Ἅδου μολῇς, ἀλλά Σῶτερ καί τούς τάφους ἐκένωσας, καί τόν Ἅδην ἀπεγύμνωσας Χριστέ.
- Ἐκουσίως Σῶτερ, κατελθών ὑπό γῆν, νεκρωθέντας τούς βροτούς ἀνεζώωσας, καί ἀνήγαγες ἐν δόξῃ πατρικῇ.
- Τῆς Τριάδος ὁ εἷς, ἐν σαρκί δι’ ἡμᾶς, ἐπονείδιστον ὑπέμεινε θάνατον˙ φρίττει ἤλιος, καί τρέμει δέ ἡ γῆ.
- Ὡς πικρᾶς ἐκ κρήνης, τῆς Ἰούδα φυλῆς, οἱ ἀπόγονοι ἐν λάκκῳ κατέθεντο, τόν τροφέα μανναδότην Ἰησοῦν.
- Ὁ Κριτής ὡς κριτός, πρό Πιλάτου κριτοῦ, καί παρίστασο καί θάνατον ἄδικον, κατεκρίθη διά ξύλου σταυρικοῦ.
- Ἀλαζών Ἰσραήλ, μιαιφόνε λαέ, τί παθών τόν Βαραββάν ἠλευθέρωσας; Τόν Σωτῆρα δέ παρέδωκας Σταυρῷ;
- Ὑπακούσας Λόγε, τῷ ἰδίῳ Πατρί, μέχρις Ἅδου τοῦ δεινοῦ καταβέβηκας, καί ἀνέστησας τό γένος τῶν βροτῶν.
- Φθονουργέ, φονουργέ, καί ἀλάστορ λαέ, κἄν σινδόνας καί αὐτό τό σουδάριον, αἰσχύνθητι, ἀναστάντος τοῦ Χριστοῦ.
- Δεῦρο δή μιαρέ, φονευτά μαθητά, καί τόν τρόπον τῆς κακίας σου δεῖξόν μοι, δι’ ὅν γέγονας προδότης τοῦ Χριστοῦ.
- Ὡς φιλάνθρωπός τις, ὑποκρίνῃ μωρέ, καί τυφλέ πανωλεθρότατε ἄσπονδε, ὁ τό μύρον πεπρακώς διά τιμῆς.
- Οὐρανίου μύρου, ποίαν ἔσχες τιμήν; τοῦ τιμίου τί ἐδέξω ἀντάξιον; λύσσαν εὗρες καταρώτατε Σατάν.
- Εἰ φιλόπτωχος εἶ, καί τό μύρον λυπῇ, κενουμένου εἰς ψυχῆς ἱλαστήριον, πῶς χρυσῷ ἀπεμπολεῖς τόν Φωταυγῆ;
- Κἄν ὡς πέτρα Σῶτερ, ἡ ἀκρότομος σύ, κατεδέξω τήν τομήν, ἀλλ’ ἐπήγασας, ζῶν τό ρεῖθρον, ὡς πηγή ὧν τῆς ζωῆς.
- Ὡς ἐκ κρήνης μιᾶς, τόν διπλοῦν ποταμόν, τῆς πλευρᾶς σου προχεούσης ἀρδόμενοι, τήν ἀθάνατον καρπούμεθα ζωήν.
- Θέλων ὤφθης Λόγε, ἐν τῷ τάφῳ νεκρός, ἀλλά ζῆς, καί τούς βροτούς ὡς προείρηκας, ἀναστάσει σου Σωτήρ μου ἐγερεῖς.
Τά προστεθέντα 11 ἐγκώμια εἶναι τά ἐξῆς :
- Ἡ ζωή θανάτῳ, θαῦμα! πῶς ὁμιλεῖ; πῶς θανάτῳ καταργεῖται ὁ θάνατος; ἐκ θανόντος πῶς πηγάζει δέ ζωή;
- Ὁ κριτής εἰς κρίσιν, ἀπαχθείς ὡς κριτός, κατακρίσεως ἡμᾶς ἠλευθέρωσας, τούς θνητούς ἀθανασίας ἀξιών.
- Ὁ ζωώσας φίλον, Ἰησοῦ μου τόν σόν, τεταρταῖον ἄπνουν ὄντα τόν Λάζαρον, πῶς αὐτός τριημερεύεις ἐν νεκροῖς;
- Ὁ νεκρούς ἐγείρων, ἐν τοῖς Σάββασι πρίν, ἐν Σαββάτῳ πῶς αὐτός νῦν ἀθάνατε, σαββατίζεις ὡς νεκρός μετά νεκρῶν;
- Ἀπαθής ὦν φύσει, τῆς Τριάδος ὁ εἶς, τῇ βροτείᾳ παθητός φύσει γέγονας, ἀπαθείας ἀξιών τούς γηγενεῖς.
- Ὡς νεκρός ἐν τάφῳ, ὡς Θεός σύν Πατρί, καί ἐν Ἅδη ὡς Δεσπότης τῆς κτίσεως, τοὐς δεσμίους ἀπολύεις τῆς φθορᾶς.
- Οὐρανός σοι θρόνος, ὑποπόδιον γῆ, ὁ δέ τάφος οὗτος τί σοι κληθήσεται; Πάντως οἶκος ἀναστάσεως Χριστοῦ.
- Ἡ ρομφαία φεῦ μοι, τῆς πικρᾶς σου σφαγῆς, τήν καρδίαν μου διέρχεται ἄναρχε, ὦ καινότατον μυστήριον, Υἱέ.
- Ἐρυθραῖς μέν θείων, σῶν αἱμάτων βαφαῖς, χθές ἡμῖν πταισμάτων ἔγραψας ἄφεσιν, ἐκ δέ τάφου νῦν βραβεύεις τήν ζωήν.
- Ὡς ἐμνήσθης Σῶτερ, τοῦ ληστοῦ ἐν Σταυρῷ, καί ἡμῶν τῶν σέ ὑμνοῦντων μνημόνευσον, ὁ δούς λύτρον σήν ψυχήν ἀντί πολλῶν.
- Τούς ἐν εὐσεβείᾳ, μεταστάντας πιστούς, ἐν σκηναῖς δικαίων Σῶτερ ἀνάπαυσον, βασιλείας σῆς αὐτούς καταξιών.
Ἀπό τήν Β΄ Στάση τῶν Ἐγκωμίων, πού περιλαμβάνει 62 Ἐγκώμια, σύμφωνα μέ τό Τριώδιο, ἔχουν παραλειφθεῖ 28 καί ἔχει προστεθεῖ 1.
Τά παραλειφθέντα 28 Ἐγκώμια εἶναι τά ἐξῆς :
- Ὕπνωσας Χριστέ, τόν φυσίζωον ὕπνον ἐν τάφῳ, καί βαρέως ὕπνου ἐξήγειρας, τοῦ τῆς ἁμαρτίας, τό τῶν ἀνθρώπων γένος.
- Ἔδυς ὑπό γῆν, ὁ τόν ἄνθρωπον χειρί σου πλάσας, ἵν’ ἐξαναστήσης τοῦ πτώματος, τῶν βροτῶν τά στίφη, πανσθενεστάτῳ κράτει.
- Θρῆνον ἱερόν, δεῦτε ἄσωμεν Χριστῷ θανόντι, ὡς αἱ Μυροφόροι γυναῖκες πρίν, ἵνα καί τό Χαῖρε ἀκουσώμεθα σύν αὐταῖς.
- Ἅδου μέν ταφείς, τά βασίλεια Χριστέ συντρίβεις, θάνατον θανάτῳ δέ θανατοῖς, καί φθορᾶς λυτροῦσαι τούς γηγενείς.
- Ρεῖθρα τῆς ζωῆς, ἡ προχέουσα Θεοῦ σοφία, τάφον ὑπεισδῦσα ζωοποιεῖ, τούς ἐν τοῖς ἀδύτοις Ἅδου μυχοῖς.
- Ἵνα τήν βροτῶν, καινουργήσω συντριβεῖσαν φύσιν, πέπληγμαι θανάτῳ θέλων σαρκί. Μῆτερ οὗν μή κόπτου τοῖς ὀδυρμοῖς.
- Ἔδυς ὑπό γῆν, ὁ φωσφόρος τῆς δικαιοσύνης, καί νεκρούς ὥσπερ ἐξ ὕπνου ἐξήγειρας, ἐκδιώξας ἅπαν, τό ἐν τῷ Ἅδῃ σκότος.
- Κόκκος διφυής, ὁ φυσίζωος ἐν γῆς λαγόσι, σπείρεται σύν δάκρυσι σήμερον, ἀλλ’ ἀναβλαστήσας, κόσμον χαροποιήσει.
- Σπένδει σοι χοάς, ἡ τεκοῦσά σε Χριστέ, δακρύων, σαρκικῶς κατατεθέντι ἐν μνήματι, ἐκβοῶσα˙ Τέκνον, ἀνάστα ὡς προέφης.
- Ἥλοις σε Σταυρῷ, πεπαρμένον ἡ σή Μήτηρ Λόγε, βλέψασα τοῖς ἥλοις λύπης πικρᾶς, βέβληται καί βέλεσι τήν ψυχήν.
- Δύνεις ὑπό γῆν, Σῶτερ Ἥλιε δικαιοσύνης˙ ὅθεν ἡ τεκοῦσα Σελήνη σε, ταῖς λύπαις ἐκλείπει, σῆς θέας στερουμένη.
- Ἔφριξεν ὁρῶν, Σῶτερ, Ἅδης σέ τόν ζωοδότην, πλοῦτον τόν ἐκείνου σκυλεύοντα, καί τούς ἀπ’αἰῶνας, νεκρούς ἐξανιστῶντα.
- Ἔδυς Φωτουργέ, καί συνέδυ σοι τό φῶς ἡλίου˙ τρόμῳ δέ ἡ Κτίσις συνέχεται, πάντων σέ κηρύττουσα Ποιητήν.
- Λίθος λαξευτός, τόν ἀκρόγωνον καλύπτει λίθον˙ ἄνθρωπος θνητός δ’ ὡς θνητόν Θεόν, κρύπτει νῦν τῷ τάφῳ˙ φρίξον ἡ γῆ!
- Σύ ὡς ὤν ζωής, χορηγός Λόγε τούς Ἰουδαίους, ἐν Σταυρῷ ταθείς οὐκ ἐνέκρωσας˙ ἀλλ’ ἀνέστησας καί τούτων τούς νεκρούς.
- Κάλλος Λόγε πρίν, οὐδέ εἶδος ἐν τῷ πάσχειν ἔσχες, ἀλλ’ ἐξαναστάς ὑπερέλαμψας, καλλωπίσας τοὐς βροτούς θείαις αὐγαῖς.
- Ἥλιος ὁμοῦ, καί σελήνη σκοτισθέντες Σῶτερ, δούλους εὐνοοῦντας εἰκόνιζον, οἵ μελαίνας ἀμφιέννυνται στολάς.
- Οἶδέ σε Θεόν, Ἐκατόνταρχος κἄν ἐνεκρώθης˙ πῶς σέ οὗν Θεέ μου ψαύσω χερσί; Φρίττω, ἀνεβόα ὁ Ἰωσήφ.
- Ὕπνωσεν Ἁδάμ, ἀλλά θάνατον πλευρᾶς ἐξάγει˙ σύ δέ νῦν ὑπνώσας Λόγε Θεού, βρύεις ἐκ πλευρᾶς σου κόσμῳ ζωήν.
- Ἤρθης ἀπό γῆς, ἀλλ’ ἀνέβλυσας τῆς σωτηρίας, τόν οἷνον ζωήρρυτε ἄμπελε˙ Δοξάζω τό Πάθος καί τόν Σταυρόν.
- Πῶς οἱ νοεροί, Ταγματάρχαι σέ Σωτήρ ὁρῶντες, γυμνόν ἡμαγμένον κατάκριτον, ἔφερον τήν τόλμαν τῶν σταυρωτῶν;
- Ἀραβιανόν, σκολιώτατον γένος Ἑβραίων, ἔγνως τήν ἀνέγερσιν τοῦ ναοῦ˙ διά τί κατέκρινας τόν Χριστόν;
- Χλαῖναν ἐμπαιγμοῦ, τόν Κοσμήτορα πάντων ἐνδύεις, ὅς τόν οὐρανόν κατεστέρωσε, καί τήν γῆν ἐκόσμησε θαυμαστῶς.
- Οἴμοι ὧ Υἱέ! ἡ Ἀπείρανδρος θρηνεῖ καί λέγει˙ ὅν ὡς Βασιλέα γάρ ἤλπιζον, κατάκριτον νῦν βλέπω ἐν Σταυρῷ.
- Κἄν τούς ἐκ νεκρῶν, ἐπαισχύνθητε ὧ Ἰουδαῖοι, οὕς ὁ ζωοδότης ἀνέστησεν, ὅν ὑμεῖς ἐκτείνατε φθονερῶς.
- Ἔφριξεν ἰδών, τό ἀόρατον φῶς σέ Χριστέ μου, μνήματι κρυπτόμενον ἄπνουν τε, καί ἐσκότασεν ὁ ἥλιος τό φῶς.
- Μέγα καί φρικτόν, Σῶτερ θέαμα νῦν καθοράται! ὁ ζωῆς γάρ θέλων παραίτιος, θάνατον ὑπέστη, ζωῶσαι θέλων πάντας.
- Νύττῃ τήν πλευράν, καί ἡλοῦσαι Δέσποτα τάς χεῖρας, πληγήν ἐκ πλευρᾶς σου ἰώμενος, καί τήν ἀκρασίαν, χειρῶν τῶν Προπατόρων.
- Πρίν τόν τῆς Ραχήλ, υἱόν ἔκλαυσεν ἅπας κατ’ οἶκον˙ νῦν τόν τῆς Παρθένου ἐκόψατο, Μαθητῶν χορεία σύν τῇ Μητρί.
- Ράπισμα χειρῶν, Χριστῷ δέδωκαν ἐν σιαγόνι, τοῦ χειρί τόν ἄνθρωπον πλάσαντος, καί τάς μύλας θλάσαντος τοῦ θηρός.
Τό προστεθέν Ἐγκώμιο εἶναι τό ἐξῆς :
– Εἶδε τόν σεισμόν, ἑκατόνταρχος καί τά σημεῖα, καί Υἱόν Θεοῦ σέ ἐκήρυττε, σταυρωθέντα καί θανόντα δι’ ἡμᾶς.
Ἀπό τήν Γ΄ Στάση τῶν Ἐγκωμίων, πού περιλαμβάνει 48 Ἐγκώμια, σύμφωνα μέ τό Τριώδιο, ἔχουν παραλειφθεῖ 22 καί ἔχουν προστεθεῖ 9.
Τά παραλειφθέντα 22 Ἐγκώμια εἶναι τά ἑξῆς :
- Μυροφόροι ἦλθον, μύρα σοι Χριστέ μου, κομίζουσαι προφρόνως.
- Ὡς νεκρόν τόν ζῶντα, σύν Μυροφόροις πάντες, μυρίσωμεν ἐμφρόνως.
- Ἰωσήφ τρισμάκαρ, κήδευσον τό σῶμα, Χριστοῦ τοῦ ζωοδότου.
- Κατά τόν Σολομῶντα, βόθρος βαθύς τό στόμα, Ἑβραίων παρανόμων.
- Ἑβραίων παρανόμων, ἐν σκολιαῖς πορείαις, τρίβολοι καί παγίδες.
- Ζωοδότα Σῶτερ, δόξα σου τῷ κράτει, τόν Ἅδην καθελόντι.
- Ὕπτιον ὁρῶσα, ἡ Πάναγνός σε Λόγε, μητροπρεπῶς ἐθρήνει.
- Θρῆνον συνεκίνει, ἡ πάναγνός σου Μήτηρ, σοῦ Λόγε νεκρωθέντος.
- Γύναια σύν μύροις, ἥκουσι μυρίσαι, Χριστόν τόν θεῖον μύρον.
- Θάνατον θανάτῳ, σύ θανατοῖς Θεέ μου, θείᾳ σου δυναστείᾳ.
- Πεπλάνηται ὁ πλάνος, ὁ πλανηθείς λυτροῦται, σοφίᾳ σῇ Θεέ μου.
- Πρός τόν πυθμένα Ἅδου, κατήχθη ὁ προδότης, διαφθορᾶς εἰς φρέαρ.
- Τρίβολοι καί παγίδες, ὁδοί τοῦ τρισαθλίου, παράφρονος Ἰούδα.
- Συναπολοῦνται πάντες, οἱ σταυρωταί σου Λόγε, Υἱέ Θεοῦ παντάναξ.
- Διαφθορᾶς εἰς φρέαρ, συναπολοῦνται πάντες, οἱ ἄνδρες τῶν αἱμάτων.
- Ἡ δάμαλις τόν μόσχον, ἐν Ξύλῳ κρεμασθέντα, ἡλάλαζεν ὁρῶσα.
- Σῶμα τό ζωηφόρον, ὁ Ἰωσήφ κηδεύει, μετά τοῦ Νικοδήμου.
- Ὄξος ἐποτίσθης, καί χολήν Οἰκτίρμον, τήν πάλαι λύων γεῦσιν.
- Ὤ φρικτόν καί ξένον, θέαμα Θεοῦ Λόγε! πῶς γῆ σέ συγκαλύπτει;
- Φέρων πάλαι φεύγει, Σῶτερ Ἰωσήφ σε, καί νῦν σέ ἄλλος θάπτει.
- Κλαίει καί θρηνεῖ σε, ἡ πάναγνός σου Μήτηρ, Σωτήρ μου νεκρωθέντα.
- Φρίττουσιν οἱ νόες, τήν ξένην καί φρικτήν σου, Ταφήν τοῦ πάντων Κτίστου.
Τά προστεθέντα 9 Ἐγκώμια εἶναι τά ἑξῆς :
- Πικράν χολήν καί ὄξος, οἰκτίρμον ἐποτίσθης, πικρίας λύων γεῦσιν.
- Ὁρῶσα νεκρωθέντα, ἡ σέ τεκοῦσα Λόγε, μητροπρεπῶς ἐθρήνει.
- Ἀρώματα καί μύρα, μαθήτριαι γυναῖκες, προσφέρουσι τῷ τάφῳ.
- Τό χαίρετε δ’ ἐκεῖναι, ἀκούουσιν εὐθέως, εἰς ἀμοιβήν τῶν δώρων.
- Τά δάκρυα ὡς μύρα, τῇ σῇ ταφῇ προσφέρειν, ἀξίωσόν με Σῶτερ.
- Καί μνήσθητι Σωτήρ μου, ἡμῶν τῶν ἀνυμνοῦντων, τά τίμιά σου πάθη.
- Καί τῶν κεκοιμημένων, μνημόνευσον Σωτήρ μου, ἐν δόξῃ ὅταν ἔλθῃς.
- Ἴλέω ὄμματί Σου, ἐπίβλεψον τούς πάντας, ἐν κρίσει τῇ μελλούσῃ.
- Καί φρούρει τήν σήν ποίμνην, μετά τοῦ ποιμενάρχου, Χριστέ μου πανοικτίρμον.
Ἐπίσης, στήν Μεγάλη καί Βασιλική Θ΄ Ὤρα τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Παρασκευῆς, στό τέλος παραλείπονται οἱ Μακαρισμοί καί τά Τυπικά.
Τέλος, στόν Ἑσπερινό τοῦ Πάσχα, ὁ ὁποῖος τελεῖται τό πρωΐ τοῦ Ἁγίου καί Μεγάλου Σαββάτου, ἔχουν παραλειφθεῖ τά 12 ἀπό τά 15 ἀναγνώσματα καί παρατίθενται μόνο 3.
Τά παραλειφθέντα ἀναγνώσματα εἶναι τά ἐξῆς :
- Τοῦ προφήτου Ήσαΐου (ξ΄ 1-16).
- Τῆς Ἐξόδου (ιβ΄ 1-11).
- Τοῦ Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ (ε΄ 10-15).
- Τῆς Ἐξόδου (ιγ΄ 20 – ιε΄ 19).
- Τοῦ προφήτου Σοφονίου (γ΄ 8-15).
- Τῆς τρίτης τῶν Βασιλειῶν (ιζ΄ 8-24).
- Τοῦ προφήτου Ἠσαΐου (ξα΄ 10 – ξβ΄ 5).
- Τῆς Γενέσεως (κβ΄ 1-18).
- Τοῦ προφήτου Ἠσαΐου (ξα΄ 1-10).
- Τῆς τετάρτης τῶν Βασιλειῶν (δ΄ 8-37).
- Τοῦ προφήτου Ἠσαΐου (ξγ΄ 11 – ξδ΄ 5).
- Τοῦ προφήτου Ἱερεμίου (λη΄ 31-34).
Τά παρατεθέντα εἶναι μόνο τά ἐξῆς 3 :
- Τῆς Γενέσεως (α΄ 1-13).
- Τοῦ προφήτου Ἰωνᾶ (α΄-δ΄).
- Τοῦ προφήτου Δανιήλ (γ΄ 1-23 καί ὁ ὕμνος τῶν τριῶν παίδων).
Τά ἀνωτέρω ἰσχύουν γιά τό βιβλίο τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Ἑβδομάδος, ἔκδοση Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἀθήνα 1978. Οἱ μεταγενέστερες ἐκδόσεις, ἡ πρώτη τό 1985 καί ἡ δεύτερη τό 1990, μέ τήν ἐπιμέλεια τῶν κειμένων ἀπό τόν Αἰδεσιμολογιώτατο Πρωτοπρεσβύτερο π. Κωνσταντῖνο Παπαγιάννη, εἶναι κατά πολύ διορθωμένες, ἀφού περιέχουν ὅλα τά Ἐγκώμια τοῦ Ἐπιταφίου, ὅλα τά ἀναγνώσματα τοῦ Ἑσπερινοῦ τοῦ Πάσχα, τούς Μακαρισμούς καί τά Τυπικά τῆς Μεγάλης καί Βασιλικῆς Θ΄ Ὤρας τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Παρασκευῆς.
Τοποθέτηση καί πρότασή μας εἶναι ν’ ἀποφεύγεται ἡ χρήση τοῦ βιβλίου τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Ἑβδομάδος, ἔκδοση Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἀθήνα 1978. Τό ἄριστον καί εὐκταῖον εἶναι ἡ Ἁγία καί Μεγάλη Ἑβδομάς νά ψάλλεται κατά τήν τάξη τοῦ Τριωδίου, σύμφωνα μέ τήν ὁποία πρίν ἀπό τήν ψαλμώδηση κάθε Ἐγκωμίου προηγεῖται ὁ ἀνάλογος στίχος ἀπό τό 18ο Κάθισμα τοῦ Ψαλτηρίου, τό γνωστό ὡς «Ἄμωμος», ἤ νά χρησιμοποιεῖται τό βιβλίο τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Ἑβδομάδος, ἔκδοση Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἀθήνα 1985, 1990, νά ἀναγινώσκονται ὅλα τά ἀναγνώσματα καί νά ψάλλονται ὅλα τά τροπάρια, χωρίς νά παραλείπεται τίποτα, σέ συνεπτυγμένο ρυθμό.
[1] Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀμερικῆς Ἐλπιδοφόρος μαζί μέ Παπικό Καρδινάλιο στήν περιφορά τοῦ Ἐπιταφίου, 03-05-2024, https://aktines.blogspot.com/2022/05/blog-post_14.html
https://sotiriosnavs.com/wp-content/uploads/2020/05/IMG_20200508_130831-rotated.jpg2024-06-08 09:23:00%ce%b1%cf%80%ce%b1%cf%81%ce%b1%ce%b4%ce%b5%ce%ba%cf%84%ce%b7-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%ce%b1%ce%b4%ce%b9%ce%b1%ce%bd%ce%bf%ce%b7%cf%84%ce%b7-%cf%83%cf%85%ce%bd%cf%84%ce%bc%ce%b7%cf%83%ce%b7-%ce%ba%ce%b1