Πρωτοπρεσβ. Ἄγγελος Ἀγγελακόπουλος
07-04-2017
Ἡ σημερινή ἑορτή τῶν Βαΐων, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, εἶναι ἀπό τή μιά διαζύγιο καί χωρισμός τῆς συναγωγῆς τῶν Ἰουδαίων ἀπό τόν Χριστό καί ἀπό τήν ἄλλη γάμος καί ἕνωση τῆς ἐξ ἐθνῶν Ἐκκλησίας μέ τόν Χριστό. Γιά νά τό καταλάβουμε αὐτό καλύτερα, ἄς δοῦμε τί μᾶς λέγει ὁ μέγας ἑρμηνευτής τοῦ κανόνος τῆς σημερινῆς ἑορτῆς, ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης[1].
Στόν εἱρμό τῆς ἕκτης ὠδῆς τοῦ κανόνος τῆς ἑορτῆς τῶν Βαΐων, τόν ὁποῖο ἔχει γράψει ὁ ὅσιος Κοσμᾶς ὁ Μελωδός, ἐπίσκοπος Μαϊουμᾶ, γράφεται ὅτι «νῦν τῷ κόσμῳ διαθήκη καινή διατίθεται», δηλ. τώρα διατίθεται στόν κόσμο μία καινούρια Διαθήκη, δηλ. ἡ Διαθήκη τῆς Χάριτος καί τοῦ Εὐαγγελίου.
Εἶναι, ὅμως, ἀπορίας ἄξιον πῶς ὁ Ἱερός Κοσμᾶς ἰσχυρίζεται τό ἀνωτέρω, διότι ἡ Καινή Διαθήκη τοῦ Εὐαγγελίου δέν διετέθη κατά τήν σημερινή ἡμέρα καί ἑορτή τῶν Βαΐων, ἀλλά ἀπό τόν καιρό ἐκεῖνο, πού ὁ Κύριος ἄρχισε νά διδάσκει καί μάλιστα ἀπό τή νύκτα ἐκείνη, κατά τήν ὁποία παρέδωσε στούς Ἁγίους Ἀποστόλους τά Μυστήρια καί κήρυξε τήν μετέπειτα Διαθήκη, ἡ ὁποία εἶναι γεμάτη ἀπό κάθε φιλοσοφία.
Τί, λοιπόν, μποροῦμε νά ποῦμε, γιά νά λύσουμε αὐτή τήν ἀπορία; Λέμε ὅτι ὅποιος ἄνδρας λαμβάνει νέα γυναίκα, αὐτός εἶναι συνήθεια νά κάνει καί νέα προικοσύμφωνα γράμματα σ’αὐτήν καί νά γράφει σ’αὐτά ποιά προίκα ἔχει νά τῆς χαρίσει. Σύμφωνα, λοιπόν, μέ τό παράδειγμα αὐτό, πράττει καί σήμερα ὁ Κύριος. Τήν μέν συναγωγή τῶν Ἰουδαίων, τήν ὁποία εἶχε ὡς παλαιά γυναίκα, χωρίζει σήμερα καί ἀποβάλλει[2].
Γιατί, ὅμως, χωρίσθηκε ἀπ’αὐτήν; Διότι, δέν φύλαξε ἐμπιστοσύνη πρός τόν ἄνδρα της, τόν Κύριο, ἄλλα ἔγινε πόρνη καί μοιχαλίς, πρῶτον μέν, διότι, ἀφοῦ ἀποστάτησε ἀπό τόν Κύριο, ἀντί Αὐτοῦ προσκυνοῦσε καί λάτρευε ψευδωνύμους θεούς καί σεβόταν τά ἀναίσθητα εἴδωλα τῶν δαιμόνων, ὅπως τό διηγεῖται ἡ Ἁγία Γραφή σέ διάφορα μέρη. Δεύτερον δέ, διότι μίσησε καί θανάτωσε μέν τόν κυρίως ἄνδρα της, τόν Κύριο, προτίμησε δέ τόν κλέπτη Βαραββά καί τόν ἀσεβή Καίσαρα ἀπό τόν Κύριο. Ἀφοῦ, λοιπόν, χωρίσθηκε ὁ Κύριος σήμερα ἀπό τήν μοιχαλίδα συναγωγή, ἀποβάλοντάς την, συναπέβαλε καί τήν Παλαιά Διαθήκη, πού ἔδωσε στό ὅρος Σινᾶ διά τοῦ προφήτου Μωϋσέως. Αὐτήν δέ τήν ἀποβολή τῆς Παλαιάς Διαθήκης φανέρωνε τό τσάκισμα καί σπάσιμο τῶν πλακῶν, πού ἔκανε ὁ προφήτης Μωϋσῆς, ὅταν ἔμαθε ὅτι ὁ λαός ἐἰδωλολάτρησε[3]. Ὅταν γίνεται λόγος γιά ἀποβολή τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ἐννοεῖται ἡ παύση της μόνο κατά τό Ἱερουργικό καί τελετουργικό μέρος της, ἐξαιτίας τῆς ἀτελείας της.
Χωρίζεται, λοιπόν, ὁ Κύριος σήμερα καί ἀποβάλλει τήν παλαιά συναγωγή, ὡς μοιχαλίδα καί ἄπιστη. Μαζί μ’αὐτή ἀποβάλλει καί τήν Παλαιά Διαθήκη, πού δόθηκε σ’αὐτή. Νυμφεύεται, ὅμως, καί ἑνώνεται μέ τήν νέα Ἐκκλησία τῶν Ἐθνῶν, δηλ. τῶν Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν, ὡς παρθένο καί πιστή σ’Αὐτόν. Ἀκολούθως δέ δίνει σ’αὐτή καί νέα Διαθήκη, δηλ. προικοσύμφωνα γράμματα, στά ὁποία φανερώνει καί βεβαιώνει τίς προῖκες καί δωρεές, πού ἔχει νά δώσει στή νέα νύμφη Του. Αὐτές δέ εἶναι ἡ νέα Διαθήκη τοῦ Εὐαγγελίου. Γιατί, ὅμως, ὀνόμασε Διαθήκη τά προικώα αὐτά γράμματα, ἀφοῦ ἡ Διαθήκη ταιριάζει βέβαια στούς νεκρούς καί στόν θάνατο, ὅπως λέγει, ὁ Ἀπ. Παῦλος; Ἐδῶ, ὅμως, πλατύτερα ἐκλαμβάνεται τό ὄνομα τῆς Διαθήκης, ἀντί ἁπλῶς τοῦ γράμματος. Καί ἐπειδή ὁ Κύριος σήμερα εἰσέρχεται στήν Ἱερουσαλήμ, γιά νά πάθει καί ν’ ἀποθάνει, γιά νά βεβαιώσει μέ τό αἷμα Του τήν καινή Διαθήκη, πού ἔδωσε στή νέα νύμφη Του, τήν Ἐκκλησία τῶν Ἐθνῶν, χάριν αὐτοῦ ὀνόμασε Διαθήκη τά προικώα γράμματα τῆς νύμφης. Διότι, λέγει «Τοῦτο ἐστί τό αἷμα μου τό τῆς καινῆς Διαθήκης»[4].
Ἀπό ποῦ, ὅμως, εἶναι φανερό ὅτι ὁ Κύριος, κατά τήν σημερινή ἡμέρα τῶν Βαΐων, χώρισε μέν καί ἀπέβαλε τήν συναγωγή τῶν Ἰουδαίων, νυμφεύθηκε δέ τήν Ἐκκλησία τῶν Ἐθνῶν; Ἀπό τήν ὄνο (δηλ. τον γάιδαρο) καί τόν πῶλο (δηλ. τό πουλάρι). Διότι, ἡ μέν ὄνος (ὁ γάιδαρος) φανέρωνε συμβολικῶς τήν συναγωγή τῶν Ἰουδαίων, ὁ δέ πῶλος (τό πουλάρι) φανέρωνε τόν λαό τῶν Ἐθνικῶν. Ὁ Κύριος, λοιπόν, μέ τό νά μήν κάθισε πάνω στήν ὄνο (στό γαϊδοῦρι), ὅπως λέγουν οἱ ἑρμηνευτές Θεοφύλακτος καί Ζυγαδηνός (ἤ μέ τό νά κάθισε μέν πρῶτα στήν ὄνο (στό γαϊδοῦρι), ἀλλά ὕστερα μέ τό νά κατέβη ἀπ’αὐτή), ἔδειξε ὅτι χωρίσθηκε ἀπό τήν συναγωγή καί τήν ἀπέβαλε. Μέ τό νά κάθισε δέ πάνω στόν πῶλο (στό πουλάρι), ἔδειξε ὅτι νυμφεύεται τήν ἐξ Ἐθνῶν Ἐκκλησία καί προσλαμβάνει τόν ἐθνικό λαό. Ἑπομένως, ἡ σημερινή ἑορτή τῶν Βαΐων, εἶναι διαζύγιο μέν καί χωρισμός τῆς συναγωγῆς τῶν Ἰουδαίων ἀπό τόν Χριστό, γάμος δέ καί ἕνωση τῆς ἐξ Ἐθνῶν Ἐκκλησίας μέ τόν Χριστό. Ἐπειδή ὁ γάμος αὐτός εἶναι πνευματικός, ἄφθαρτος καί ἀμίαντος, γι’αὐτό καί τόν ἀκολούθησαν μικρά παιδιά καί καθαρά καί ἀμίαντα νήπια. Αὐτή τήν ὑπόθεση τῆς ἑορτή παριστάνει καί τό τροπάριο τῶν Αἴνων (τό ὁποῖο λέγεται ὅτι εἶναι ποίημα τοῦ Βασιλέως Θεοφίλου), καί τό ὁποῖο λέγει : «Γενεά Ἰουδαίων ἄπιστε καί μοιχαλίς, δεῦρο θέασαι ὅν εἶδεν Ἠσαΐας ἐν σαρκί δι’ ἡμᾶς παραγενόμενον, πῶς νυμφεύεται ὡς σώφρονα τήν νέαν Σιών (δηλ. τήν Ἐκκλησία), καί ἀποβάλλεται τήν κατάκριτον συναγωγήν. Ὡς ἐν ἀφθάρτῳ δέ γάμῳ καί ἀμιάντῳ ἀμίαντοι συνέδραμον εὐφημοῦντες οἱ ἀπειροκακοι παῖδες».
Τήν ἀνωτέρω ἐξ ἀγάπης ἀντιϊουδαϊκή καί παιδαγωγική στάση τοῦ Χριστοῦ συνέχισαν οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι καί οἱ Ἅγιοι Πατέρες στά «Κατά Ἰουδαίων» συγγράμματά τους. Τήν εἰσήγαγε, ἐπίσης, ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας στήν ὑμνογραφία της, ἰδιαίτερα τῆς ἐπικειμένης Ἁγίας καί Μεγάλης Ἑβδομάδος, ὅπου ὑπάρχουν βαρύτατοι χαρακτηρισμοί εἰς βάρος τῶν Ἰουδαίων. Ἐπί αἰῶνες τά διδάσκει καί τά ψάλλει ἡ Ἐκκλησία μας, ἡ ὁποία μάλιστα ἔχει τήν συνείδηση ὅτι ἀποτελεῖ τόν νέο ἐκλεκτό λαό τοῦ Θεοῦ, τό νέο ἔθνος, στό ὁποῖο ἔχει ἐπιδαψιλεύσει πλέον ὁ Ἅγιος Τριαδικός Θεός τήν εὐλογία του, ἀφοῦ τήν ἀφήρεσε ἀπό τούς Ἰουδαίους, οἱ ὁποῖοι, ἀφοῦ ἀπέρριψαν καί σταύρωσαν τόν Χριστό, ἀποδείχθηκαν ἀνάξιοι αὐτῆς τῆς ευλογίας, ὅπως ἄλλωστε εἶχε προειδοποιήσει ὁ ἴδιος ὁ Χριστός, ἐλέγχοντας τήν σκληροκαρδία καί ἀπιστία τους.
Ὅλα τ’ἀνωτέρω πρέπει ἰδιαίτερα νά τ’ἀκούσουν καί νά τά βάλουν καλά μέσα τους ὅσοι κληρικοί καί θεολόγοι εἶναι ἔνθερμοι ὑποστηρικτές καί ὑπέρμαχοι τῆς παναιρέσεως τοῦ διαθρησκειακοῦ συγκρητιστικοῦ Οἰκουμενισμοῦ, οἱ ὁποῖοι διεξάγουν καί συμμετέχουν στούς συγχρόνους ἀκάρπους καί ἀλυσιτελεῖς οἰκουμενιστικούς διαλόγους Ὀρθοδοξίας καί Ἰουδαϊσμοῦ, πρεσβεύοντας ἐντελῶς ἐσφαλμένα ὅτι καί στόν Ἰουδαϊσμό ὑπάρχουν θετικά στοιχεῖα, ὅτι πιστεύει κι αὐτός στόν ἴδιο θεό μέ τόν Χριστιανισμό καί ὅτι ἀποτελεῖ κι αὐτός μονοθεϊστική θρησκεία.
Μακάρι κι ἐμεῖς, ἀγαπητοί ἀδελφοί, ν’ ἀξιωθοῦμε τῶν ἠθικῶν καί ἀναγωγικῶν νοημάτων, πού περιέχονται στήν περιφανή αὐτή ἑορτή τῶν Βαΐων. Μακάρι δηλ. νά βαλθοῦν πάνω μας, σάν σέ ὑποζύγιο, τά ἱμάτια τῶν ἱερῶν Ἀποστόλων, δηλ. οἱ ἀρετές τους, ὥστε μέσῳ αὐτῶν νά καθίσει πάνω καί σ’ἐμᾶς ὁ Κύριος. Γιατί, ἄν δέν στολισθεῖ ἡ ψυχή μας μέ τίς Ἀποστολικές ἀρετές, δέν κάθεται πάνω σ’αὐτήν ὁ Κύριος. Μακάρι νά στρώσουμε κι ἐμεῖς τά ἱμάτιά μας στόν Χριστό, δηλ. νά ὑποτάξουμε τήν σάρκα στό πνεῦμα, ὥστε, ἀφοῦ καθίσει πάνω σ’αὐτήν ὁ Χριστός, νά μήν τήν ἀφήνει πλέον νά ἐναντιώνεται κατά τῆς ψυχῆς. Γιατί, ἱμάτιο καί φόρεμα τῆς ψυχῆς εἶναι τό σῶμα, πού τήν σκεπάζει. Μακάρι νά στρώσουμε τά ἱμάτια αὐτά στήν ὁδό, δηλ. στόν Χριστό, πού εἶπε «Ἐγώ εἰμί ἡ ὁδός»[5]. Διότι, ἄν δέν στρώσουμε, δηλ. ἄν δέν ταπεινώσουμε τήν σάρκα μας στήν ὁδό, μένοντας στόν Χριστό, παρόλο πού μπορεῖ νά μήν εἴμαστε αἱρετικοί οὔτε ἀλλότριοι, δέν κάθεται πάνω μας ὁ Κύριος. Μακάρι νά κόψουμε κι ἐμεῖς κλαδιά ἀπό τά δένδρα, δηλ. νά μιμούμαστε τίς ἀρετές καί τούς βίους τῶν Ἁγίων. Διότι, αὐτοί εἶναι τά δένδρα καί μ’ αὐτούς πρέπει νά στρώσουμε τήν στράτα τῆς δικῆς μας ζωῆς. Μακάρι οἱ πράξεις μας, πού μᾶς προάγουν καί μᾶς ἀκολουθοῦν, νά εἶναι πρός δόξαν Θεοῦ, καθῶς ἦταν καί οἱ τότε ὄχλοι, πού προῆγαν καί ἀκολούθησαν τόν Χριστό. Διότι, μερικοί ἄνθρωποι ἀρχικά μέν δείχνουν ἀρετή στήν ζωή τους, ὕστερα, ὅμως, ἀμελώντας, δέν ἐργάζονται τήν ἀρετή, καί ἀκολούθως ἡ μετέπειτα ζωή τους δέν ἀποβλέπει πρός δόξαν Θεοῦ. Γι’αὐτό πρέπει νά εἶναι σύμφωνη ὅλη ἡ ζωή τους, δηλ. νά εἶναι ὅλη ἐνάρετη καί πρός δόξαν Θεοῦ.
Ἄς λάβουμε παράδειγμα ἀπό τόν Δεσπότη τῶν ἁπάντων Χριστό νά εἴμαστε ταπεινοί, ὅπως ὁ Ἴδιος τό ἀπέδειξε, καθήμενος ἐπί τοῦ εὐτελεστάτου πώλου ὄνου.
Μακάρι νά νικήσουμε τούς τρεῖς μεγάλους ἐχθρούς μας, δηλ. τά πάθη τοῦ σώματος, τόν κόσμο δηλ. τό κοσμικό, ἐμπαθές καί ἁμαρτωλό φρόνημα, καί τόν κοσμοκράτορα, δηλ. τόν διάβολο. Κι ἔτσι σάν νικητές ν’ ἀξιωθοῦμε νά βαστάσουμε τά βαΐα τῶν φοινίκων, καί μ’ αὐτά νά προϋπαντήσουμε τόν Δεσπότη Χριστό, τόν νικητή τοῦ θανάτου καί τοῦ ἅδου. Γιατί, τά βαΐα τῶν φοινίκων δίνονταν ὡς βραβεῖα καί στεφάνια στούς νικητές τῶν ἐξωτερικῶν ἀγώνων, καθῶς ἀναγωγικῶς ἑρμηνεύει ὁ ἱερός Θεοφύλακτος. Μακάρι ν’ ἀξιωθοῦμε νά βαστάσουμε κλάδους τῶν ἐλαιῶν, δηλ. τά σύμβολα τοῦ θείου ἐλέους, σύμφωνα μέ τόν Ἀββά Δωρόθεο.
Ἄς παρακαλέσουμε, τέλος, ἀδελφοί, μέσῳ αὐτῆς τῆς νίκης καί τοῦ θείου ἐλέους, νά τύχουμε τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, ᾧ ἡ δόξα καί τό κράτος σύν τῷ Πατρί καί τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι εἰς τούς αἰώνας. Ἀμήν[6].
[1] ΟΣΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ, Ἑορτοδρόμιον, ἤτοι ἑρμηνεία εἰς τούς ἀσματικούς κανόνας τῶν Δεσποτικῶν καί Θεομητορικῶν Ἑορτῶν, τόμος Β΄, ἐκδ. Ὀρθόδοξος Κυψέλη, Θεσ/κη 1995, σσ. 36-37.
[2] Ὠσηέ 2, 2.
[3] Ἐξοδος 32, 19.
[4] Ματθ. 26, 28.
[5] Ἰω. 14, 6.
[6] ΟΣΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ, Ἑορτοδρόμιον…, τ. Β΄, σσ. 59-61.
https://sotiriosnavs.com/wp-content/uploads/2020/05/IMG_20200508_130841-rotated.jpg2021-04-25 12:17:51%ce%b5%ce%bf%cf%81%cf%84%ce%b7-%cf%84%cf%89%ce%bd-%ce%b2%ce%b1i%cf%89%ce%bd