Πρωτοπρεσβ. Ἄγγελος Ἀγγελακόπουλος
17-04-2013
Μετά ἀπό μικρή ἔρευνα καί σύγκριση δύο λειτουργικῶν βιβλίων, πού χρησιμοποιοῦνται στήν λατρεία τῆς Ἐκκλησίας μας, τοῦ κατανυκτικοῦ «Τριωδίου» καί τῆς «Ἁγίας καί Μεγάλης Ἑβδομάδος», ἔκδοση Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἀθήνα 1978, καί συγκεκριμένα ὅσον ἀφορᾶ τήν ἀκολουθία τοῦ Ὄρθρου τοῦ Ἁγίου καί Μεγάλου Σαββάτου, πού ψάλλεται τό ἑσπέρας τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Παρασκευῆς, ὅπου ἐμπεριέχονται τά Ἐγκώμια τοῦ Ἐπιταφίου, μετ’ ἐκπλήξεως, ἀπορίας καί βαθυτάτης λύπης διαπιστώσαμε ὅτι στήν ἔκδοση τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας ἔχουν παραληφθεῖ πλεῖστα ὅσα ἐγκώμια, τά ὁποία ὑπερβαίνουν τό ἥμισυ τοῦ συνολικοῦ ἀριθμοῦ τους. Τό σύνολο τῶν Ἐγκωμίων ἀνέρχεται, σύμφωνα μέ τό Τριώδιο, στά 185, ἀπό τά ὁποία ἡ ἔκδοση τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας παραλείπει τά 102, παραθέτει μόνο τά 84, ἐνῶ ἔχει προσθέσει ἕτερα 21, τά ὁποία δέν ὑπάρχουν στό Τριώδιο.
Βέβαια, ἡ ἔκδοση τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας σέ ὑποσημείωση στήν σελίδα 338 ἀναφέρει : «Παραθέτομεν ἐνταῦθα τά ὑπό τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἐγκριθέντα μεγαλυνάρια (ἐγκώμια), 33 ἑκάστης τῶν τριῶν στάσεων ἐκτός τοῦ Δόξα, Καί νῦν, ὡς ταῦτα ἐταξινομήθησαν καί διωρθώθησαν ὑπό τῶν ἀειμνήστων : Μητροπολίτου Κίτρους κυροῦ Κωνσταντίνου καί Ἐμμ. Φαρλέκα, πρωτονοταρίου τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν».
Ἐμεῖς ρωτᾶμε ἐμπόνως˙ διατί αὐτή ἡ παράληψη τῶν Ἐγκωμίων τοῦ Ἐπιταφίου; Ποιόν σκοπό ἐξυπηρετεῖ; Θεωροῦμε ὅτι ἡ δικαιολογία περί συντομεύσεως τῆς ἀκολουθίας, λόγῳ κούρασης κληρικῶν καί λαϊκῶν, εἶναι μᾶλλον φρούδα καί δέν εὐσταθεῖ, διότι οἱ πιστοί περιμένουν μέ πολύ λαχτάρα καί ὑπομονή, παρά τήν ὅποια κούρασή τους, νά ἀκούσουν καί νά ψάλλουν κι αὐτοί τά Ἐγκώμια.
Νομίζουμε ὅτι ἡ αἰτία θά πρέπει νά ἀναζητηθεῖ βαθύτερα. Ἄν προσέξει κανείς καλύτερα, θά διαπιστώσει ὅτι ἔχουν παραληφθεῖ σχεδόν ὅλα τά Ἐγκώμια, πού ἀναφέρονται μέ πολύ αὐστηρά λόγια καί ἐκφράσεις στόν Ἑβραϊσμό καί τόν Ἰουδαϊσμό, τούς Ἑβραίους καί τούς Ἰουδαίους, τόν παλαιό Ἰσραήλ καί τόν Ἰούδα, οἱ ὁποῖοι σταύρωσαν τόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό.
Μήπως κι ἐδῶ ἔβαλε τό «χεράκι» του καί τήν διορθωτική πέννα του ἡ παναίρεση τοῦ διαθρησκειακοῦ Οἰκουμενισμοῦ, ἡ ὁποία ἐπιτάσσει νά ξεχαστοῦν μέν καί νά παραληφθοῦν ὅλα ἐκεῖνα, πού διαφοροποιοῦν, χωρίζουν καί διακρίνουν τίς θρησκεῖες, νά παραμείνουν δέ μόνον αὐτά, πού δέν ἐνοχλοῦν τούς ἄλλους, μόνον αὐτά, πού μᾶς «ἑνώνουν», γιά νά ἐμπεδωθεῖ καλύτερα τό διαβολικό ψεῦδος ὅτι ὅλες οἱ θρησκεῖες στόν ἴδιο «Θεό» πιστεύουν, ἁπλῶς ἡ καθεμία εἶναι διαφορετικός τρόπος προσέγγισης τοῦ ἰδίου «Θεοῦ»; Θεωροῦμε, λοιπόν, ὅτι στήν προκειμένη περίπτωση ἔχει ἐφαρμοσθεῖ ἡ λεγομένη «κάθαρση» – διόρθωση τῶν λειτουργικῶν μας κειμένων μέ τήν ἀρνητική ἔννοια καί οὐσιαστικά ὀφείλουμε νά μιλᾶμε γιά λειτουργικό νεοβαρλααμισμό. Ἐπίσης, μέ τόν τρόπο αὐτό ἐνισχύεται ἡ προσπάθεια ἐκ μέρους τῆς αἱρέσεως τοῦ Παπισμοῦ γιά τήν δῆθεν ἀποκατάσταση τοῦ ὀνόματος τοῦ φιλαργύρου καί προδότου Ἰούδα. Τέλος, ὅλη αὐτή ἡ πράξη δέν φανερώνει μία ἀχαριστία καί ἀσέβεια πρός τούς Ἁγίους Πατέρες, πού συνέγραψαν τό Τριώδιο, τόν μεγάλο ποιητή, τόν Ὅσιο Κοσμᾶ Ἐπίσκοπο Μαϊουμᾶ τόν Ἁγιοπολίτη, τούς Ὁσίους Θεόδωρο καί Ἰωσήφ τούς Στουδίτες καί τόν Ἐπίσκοπο Ἰδροῦντος Μάρκο; Ἀπό πότε κάποιοι, συμπεριφερόμενοι μεταπατερικῶς, ἔγιναν ἀνώτεροι ἀπό τούς Ἁγίους Πατέρες, ὥστε νά τούς διορθώνουν κιόλας;
Παραθέτουμε κατωτέρω τά παραλειφθέντα καί προστεθέντα ἐγκώμια ἀπό τήν ἔκδοση τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας.
Ἀπό τήν Α΄ Στάση τῶν Ἐγκωμίων, πού περιλαμβάνει 75 ἐγκώμια, σύμφωνα μέ τό Τριώδιο, ἔχουν παραληφθεῖ 51 καί ἔχουν προστεθεῖ 11.
Τά παραληφθέντα 51 Ἐγκώμια εἶναι τά ἑξῆς :
Τά προστεθέντα 11 Ἐγκώμια εἶναι τά ἑξῆς :
Ἀπό τήν Β΄ Στάση τῶν Ἐγκωμίων, πού περιλαμβάνει 62 Ἐγκώμια, σύμφωνα μέ τό Τριώδιο, ἔχουν παραληφθεῖ 28 καί ἔχει προστεθεῖ 1.
Τά παραληφθέντα 28 Ἐγκώμια εἶναι τά ἑξῆς :
Τό προστεθέν 1 Ἐγκώμιο εἶναι τό ἑξῆς :
– Εἶδε τόν σεισμόν, ἑκατόνταρχος καί τά σημεῖα, καί Υἱόν Θεοῦ σέ ἐκήρυττε, σταυρωθέντα καί θανόντα δι’ ἡμᾶς.
Ἀπό τήν Γ΄ Στάση τῶν Ἐγκωμίων, πού περιλαμβάνει 48 Ἐγκώμια, σύμφωνα μέ τό Τριώδιο, ἔχουν παραληφθεῖ 22 καί ἔχουν προστεθεῖ 9.
Τά παραληφθέντα 22 Ἐγκώμια εἶναι τά ἑξῆς :
Τά προστεθέντα 9 Ἐγκώμια εἶναι τά ἑξῆς :
Ἐπίσης, στόν Ἑσπερινό τοῦ Πάσχα, πού τελεῖται τό πρωΐ τοῦ Ἁγίου καί Μεγάλου Σαββάτου, ἔχουν παραληφθεῖ τά 12 ἀπό τά 15 ἀναγνώσματα καί παρατίθενται μόνο 3.
Τά παραληφθέντα ἀναγνώσματα εἶναι τά ἑξῆς :
Τά παρατεθέντα ἀναγνώσματα εἶναι μόνο τά ἑξῆς 3 :
Τέλος, στήν Μεγάλη και Βασιλική Θ΄ Ὥρα τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Παρασκευῆς, στό τέλος παραλείπονται οἱ Μακαρισμοί καί τά Τυπικά.
Ὅλα τά παραπάνω ἰσχύουν γιά τό βιβλίο τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Ἑβδομάδος, ἔκδοση Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἀθήνα 1978. Οἱ μεταγενέστερες ἐκδόσεις, ἡ πρώτη τό 1985 καί ἡ δεύτερη τό 1990, μέ τήν ἐπιμέλεια τῶν κειμένων ἀπό τόν Αἰδεσιμολογιώτατο Πρωτοπρεσβύτερο π. Κωνσταντῖνο Παπαγιάννη, εἶναι κατά πολύ διορθωμένες, ἀφοῦ περιέχουν ὅλα τά Ἐγκώμια τοῦ Ἐπιταφίου, ὅλα τά Ἀναγνώσματα τοῦ Ἑσπερινοῦ τοῦ Πάσχα, τούς Μακαρισμούς καί τά Τυπικά τῆς Θ΄ Ὥρας.
Προσωπική μας τοποθέτηση καί πρόταση εἶναι νά ἀποφεύγεται ἡ χρήση τοῦ βιβλίου τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Ἑβδομάδος, ἔκδοση Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἀθήνα 1978. Το καλλύτερο καί εὐκταῖο εἶναι ἡ Ἁγία καί Μεγάλη Ἑβδομάδα νά ψάλλεται κατά τήν τάξη τοῦ Τριωδίου ἤ νά χρησιμοποιεῖται τό βιβλίο τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Ἑβδομάδος, ἔκδοση Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἀθήνα 1985, 1990, καί νά ψάλλονται ὅλα τά τροπάρια, χωρίς νά παραλείπεται τίποτα, σέ συνεπτυγμένο ρυθμό.
ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ Η ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ Η΄ ΜΕΡΟΥΣ ΑΥΤΩΝ, ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ, ΧΩΡΙΣ ΤΗΝ ΑΔΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΣ