ΤΑ ΤΡΙΑ ΓΕΝΗ ΑΘΕÏΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΓΡΗΓΟΡΙΟ ΠΑΛΑΜΑ
Πρωτοπρεσβ. Ἄγγελος Ἀγγελακόπουλος
ἐφημ. Ἱ. Ν. Ἁγίας Παρασκευῆς Νέας Καλλιπόλεως Πειραιῶς
Ἐν Πειραιεῖ 09-03-2017
Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς (1296-1359), Ἀρχιεπίσκοπος Θεσ/κης, σέ ἐπιστολή του πρός «Τόν εὐλαβέστατον μοναχόν κύρ Διονύσιον» (Ε.Π.Ε., ἔργα Γρηγορίου Παλαμᾶ, 4, 404) γράφει ὅτι τρία εἶναι τά γένη τῆς ἀθεΐας. «Τριῶν ὄντων τῶν τῆς ἀθεΐας ὡς εἰπεῖν γενῶν…». Εἶναι ἐντυπωσιακή αὐτή ἡ θέση τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, διότι μᾶς βοηθάει νά κανονίσουμε τή θέση μας ἀπέναντι αὐτῶν τῶν ἀθέων.
Α΄. «Ἕν μέν δή γένος ἀθεΐας ἐστίν ἡ πολυειδής πλάνη τῶν ἑλληνιζόντων…». Ἕνα γένος ἀθεΐας εἶναι ἡ πολυειδής πλάνη τῶν ἑλληνιζόντων φιλοσόφων.
Μερικοί ἀπ’αὐτούς δέχονται ὅτι δέν ὑπάρχει Θεός, παρά μόνον οἱ κατ’ αἴσθησιν ἡδονές, ὅπως ὁ Ἐπίκουρος. Ἄλλοι ὅτι ὑπάρχουν κάποια στοιχεῖα ὕλης, ὅπως ὁ Ἐμπεδοκλής, ὁ Ἡράκλειτος, ὁ Ἀναξιμένης καί ὁ Δημόκριτος. Ἄλλοι ὅτι ὑπάρχει πλήρης ἀκαταληψία τῶν ὄντων ἀπό ὅλους. Ἄλλοι ὅτι σέ ὅλα ἐπικρατεῖ ἡ δόκηση, ἡ φαντασία, ὅπως ὁ Ξενοφάνης ὁ Κολοφώνιος. Καί ἄλλοι φαντάσθηκαν τόν Θεό, ἀλλά πολύ ἀμυδρά, ὅπως ὁ Σωκράτης καί ὁ Πλάτων.
Ὁ αἱρετικός Βαρλαάμ ὁ Καλαβρός, τόν ὁποῖο ἀντιμετώπισε ἐπιτυχῶς ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ἀνήκει στή πρώτη αὐτή κατηγορία τῶν ἀθέων, διότι ἰσχυριζόταν ὅτι ἡ ἄκτιστη οὐσία του Θεοῦ δέν διαφέρει ἀπό τήν ἄκτιστη ἐνέργεια. Ὅποιος, ὅμως, ταυτίζει τήν οὐσία μέ τήν ἐνέργεια στόν Θεό, κατά τόν ἅγιο Ἰουστῖνο, τόν φιλόσοφο καί μάρτυρα, καί ἄλλους ἁγίους Πατέρες, ἀναιρεῖ τήν ὕπαρξη τοῦ Θεοῦ. Διότι, αὐτό, πού δέν ἔχει καμμία ἐνέργεια, οὔτε ὑπάρχει, οὔτε εἶναι κάτι.
Τό πρῶτο, λοιπόν, εἶδος ἀθεΐας εἶναι ἡ κλασσική ἀθεΐα καί ἀπιστία˙ αὐτοί οἱ ὁποῖοι δέν πιστεύουν ὅτι ὑπάρχει Θεός.
Β´. «Δεύτερον δέ γένος ἀθεΐας ἐστίν ἡ πολυσχιδής καί πολύμορφος ἀπάτη τῶν αἱρετικῶν…». Δεύτερο γένος ἀθεΐας εἶναι ἡ πολυσχιδής καί πολύμορφη ἀπάτη τῶν αἱρετικῶν.
Αὐτοί δέχονται ὅτι ὑπάρχει Θεός, ὅμως δέν Τόν παρουσιάζουν στήν ἀληθινή Του Ὑπόσταση. Ἄλλοι θεωροῦν τόν Θεό Πατέρα ἄτεκνο, χωρίς Υἱό, ὅπως οἱ Ἰουδαῖοι. Ἄλλοι θεωροῦν τόν Υἱό, τόν Χριστό, ἀπάτορα, χωρίς Πατέρα, ὅπως ὁ αἱρετικός Σαβέλλιος, πού δίδασκε ὅτι Πατήρ, Υἱός καί Πνεῦμα εἶναι μία ὑπόσταση, ἀλλά φέρει διαφορετικά ὀνόματα ἤ ἔχει διαφορετικά προσωπεῖα κατά καιρούς. Ἄλλοι θεωροῦν τόν Θεό ἄκτιστο Πατέρα κτιστοῦ Υἱοῦ καί Πνεύματος, ὅπως οἱ αἱρετικοί Ἄρειος, Εὐνόμιος καί Μακεδόνιος. Καί ἄλλοι θεωροῦν πολλά ἄλλα.
Ὅλοι αὐτοί δέν διαφέρουν σέ τίποτα ἀπό τούς ἀθέους. Λυμαίνονται τήν Τριαδικότητα τοῦ Θεοῦ καί τήν θεία φύση τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Αὐτούς ζήλεψαν οἱ αἱρετικοί Βαρλαάμ Καλαβρός καί Ἀκίνδυνος Γρηγοράς, οἱ ὁποῖοι ἀφ’ ἑνός μέν ταύτιζαν τήν ἄκτιστη οὐσία μέ τήν ἄκτιστη ἐνέργεια, ὅπως προαναφέραμε, ἀφ’ ἑτέρου δέ στίς σχέσεις τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ μέ τόν ἄνθρωπο δέχονταν ὅτι ὁ Θεός ἐπικοινωνεῖ μέ κτιστή ἐνέργεια. Ἔτσι, ἔκαναν τόν Θεό κτίσμα, ἀφοῦ δέχονταν κτιστή ἐνέργεια. Διότι, ἀπό τήν ἐνέργεια φαίνεται ἡ φύση, λένε οἱ ἅγιοι Πατέρες.
Τό δεύτερο, λοιπόν, εἶδος ἀθεΐας εἶναι ἡ διαστροφή τῆς ἐννοίας τοῦ Θεοῦ ἀπό τίς αἱρέσεις καί τίς παραθρησκεῖες. Ὅταν δηλ. κανείς διαστρέφει τήν ἔννοια τοῦ Θεοῦ καί δέν πιστεύει στόν Ἕνα ἀληθινό Θεό, ἀλλά πιστεύει στά εἴδωλα, ἤ στόν αἱρεσιάρχη Πάπα, ἤ στόν αἱρετικό Λούθηρο, ἤ στόν ψευδοθεό Ἀλλάχ καί στόν ψευδοπροφήτη του Μωάμεθ ἤ στόν ψευδοθεό Βούδα ἤ ὅπου ἀλλοῦ, αὐτός ἀνήκει στό δεύτερο εἶδος ἀθεΐας. Ἄς νομίζουν πώς πιστεύουν στόν Θεό καί ὅτι εἶναι θρησκεῖες, στήν οὐσία εἶναι ἄθεοι. Τό δεύτερο, λοιπόν, εἶδος ἀθεΐας εἶναι οἱ αἱρέσεις, οἱ παραθρησκεῖες καί τά εἴδωλα.
Γ´. Κατά τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ, ὅμως, ὑπάρχει καί ἕνα τρίτο εἶδος ἀθεΐας, γιά τό ὁποῖο ἐκπλήσσεται κανείς, ὅταν τό ἀκούσει, τό ὁποῖο, ὅμως, εἶναι πολύ σωστό. Καί ἔχει δίκιο ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, διότι αὐτοί, πού ἀνήκουν σ’ αὐτό τό εἶδος τῆς ἀθεΐας, βοηθοῦν, ὥστε τά ἄλλα δύο προηγούμενα εἴδη ἀθεΐας ν’ αὐξάνουν καί νά μεγαλώνουν.
«Τρίτον δέ ἐστίν εἶδος, οὐ πόρρω τῆς ἀνωτέρω πονηρᾶς ξυνωρίδος, τό παραιτεῖσθαί τί λέγειν τῶν δεδογμένων περί Θεοῦ καί μηδαμῶς ἐθέλειν ὑπ’ ἀνευλαβοῦς εὐλαβείας ἐκ τῶν ὑπερβαινόντων τήν τῶν πολλῶν διάνοιαν αὐτόν ὑμνεῖν … καί τάς τῶν ἱερῶν πατέρων θεολογίας μή τοῖς οὐκ εἰδόσιν ἐξηγεῖσθαι, ἀλλ’ ἀποσείεσθαι καί ἀθετεῖν…». Τρίτο εἶδος ἀθεΐας, πού δέν βρίσκεται καί πολύ μακριά ἀπό τήν ἀνωτέρω πονηρή δυάδα, εἶναι τό νά παραιτεῖται κανείς ἀπό τό ν’ ἀναφέρει τά δόγματα περί Θεοῦ καί, λόγῳ τῆς ἀνευλαβοῦς εὐλάβειας, νά μήν θέλει καθόλου νά Τόν ὑμνεῖ ἀπ’ αὐτά, πού εἶναι ἀνώτερα ἀπό τήν διάνοια πολλῶν… Τρίτο εἶδος ἀθεΐας εἶναι, ἐπίσης, καί τό νά μήν ἐξηγεῖ κανείς τίς θεολογίες τῶν ἱερῶν πατέρων σέ ὅσους δέν γνωρίζουν, ἀλλά νά τίς ἀπορρίπτει καί νά τίς ἀθετεῖ.
Αὐτό τό εἶδος τῆς ἀθεΐας τό μετέρχονται κληρικοί καί θεολόγοι, οἱ ὁποῖοι δέν ἀναφέρονται σ’ αὐτά, πού εἶναι δύσληπτα στό μυαλό τῶν πολλῶν. Δέν ἐξηγοῦν τήν θεολογία τῶν ἁγίων Πατέρων σ’ αὐτούς, πού δέν τήν ξέρουν, προφασιζόμενοι ὅτι δέν εἶναι εὔληπτη οὔτε ἐφικτή γιά τόν πολύ κόσμο. Ὅμως, ἄν ἀποσιωπήσεις ἀκόμη καί μία δογματική διδασκαλία, καταστρέφεται ὁ δογματικός φράκτης τῆς Ἐκκλησίας μας καί εἰσβάλλει ἔτσι τό δηλητήριο τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας. Οἱ αἱρετικοί φοβοῦνται καί δυσαρεστοῦνται ἀπό τήν ἀνάπτυξη σύνολης τῆς δογματικῆς διδασκαλίας τῆς Ὀρθοδοξίας. Διότι, ἔτσι, πέφτει τό προσωπεῖο τῆς ἀρετῆς καί τῆς εὐσεβείας, πού φέρουν.
Στό τρίτο, λοιπόν, εἶδος ἀθεΐας ἀνήκουν ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι σιωποῦν, δέν μιλοῦν καί δέν πολεμοῦν τά ἄλλα εἴδη ἀθεΐας. Ἔχει γεμίσει ὁ κόσμος ἀπό ἀθέους καί ἀπίστους. Ἔχουμε καί στή χώρα μας ἀθέους, ἀπίστους καί αἱρετικούς. Ὅμως, ὅσοι ἀνήκουν στό τρίτο εἶδος ἀθεΐας δέν μιλοῦν καί οἱ ἄθεοι, οἱ ἄπιστοι καί οἱ αἱρετικοί κάνουν τή δουλειά τους. Προχωροῦν οἱ αἱρέσεις, οἱ παραθρησκεῖες, τό Ἰσλάμ καί αὐτοί σιωποῦν.
Συνοψίζοντας τά ἀνωτέρω. Πρῶτο εἶδος ἀθεΐας ὅτι δέν ὑπάρχει Θεός. Δεύτερο ὅτι ὑπάρχει Θεός, ἀλλά ὄχι ἀλάθητα. Καί τρίτο ἡ ἐλλειπής παρουσίαση της εἰκόνας του Θεοῦ. Αὐτά ἀναφέρει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς στή περίφημη δογματική του ἐπιστολή στόν εὐλαβέστατο μοναχό κύρ Διονύσιο.
Ἄς ἔλθουμε τώρα στήν ἐποχή μας, κάνοντας κάποιες συγκρίσεις μέ τά ὅσα συνέβαιναν στήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ.
Ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20ου αἰώ. ἄρχισε μιά προσπάθεια μεταξύ τῶν χριστιανικῶν κοινοτήτων καί αἱρέσεων νά ἔλθουν σέ μιά ἐπαφή, ὥστε κάποτε νά τά βροῦν καί νά ἑνωθοῦν ξανά. Στήν προσπάθεια αὐτή συμμετεῖχε καί ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Ἄρχισε, λοιπόν, ὁ λεγόμενος διαχριστιανικός ἤ οἰκουμενιστικός διάλογος. Οἱ διαφορές πολλές καί μάλιστα σοβαρές. Δύσκολα βρισκόταν σημεῖο ἐπαφῆς. Ἄρχισαν οἱ τριβές καί οἱ πολώσεις. Ὁ διάλογος, γιά νά συνεχισθεῖ, ἀπό δογματικός κατέληξε σέ διάλογο ἀγάπης, χωρίς ὅμως τήν ἀλήθεια. Ἄρχισε ἕνας δογματικός μινιμαλισμός, δηλ. νά ἀρκεσθοῦν οἱ διαλεγόμενοι σέ ἐλάχιστα δογματικά σημεῖα, πού συμφωνοῦν, ἤ νά εἶναι ἑνωμένοι καί νά δέχονται τίς δογματικές ἰδιορρυθμίες τῶν ἄλλων. Παρουσιάσθηκε ἡ προτεσταντική καί αἱρετική «θεωρία τῶν κλάδων», ὅτι δῆθεν ἔχουμε κοινή ρίζα καί εἴμαστε διαφορετικά κλαδιά τοῦ ἰδίου δένδρου. Παρουσιάσθηκε, ἐπίσης, ἡ αἱρετική θεωρία τῆς «περιεκτικότητας», ὅτι δῆθεν ἡ Ἐκκλησία μπορεῖ νά περιέχει διαφορετικούς χριστιανισμούς, καί πολλές ἄλλες οἰκουμενιστικές καί αἱρετικές θεωρίες.
Ὁ διαχριστιανικός διάλογος ἀργότερα, γιά λόγους πολιτικούς, διπλωματικούς, ἐθνικούς, ἀνάγκης, καί παγκοσμιοποιήσεως, ἐξελίχθηκε σέ διαθρησκειακό, καί σέ πρώτη φάση ἔγινε μεταξύ Χριστιανισμοῦ, Ἰουδαϊσμοῦ καί Ἰσλάμ. Οἱ «θεολογικές», ὅμως, κορῶνες συνεχίστηκαν. Ἴσχυρίσθηκαν οἱ οἰκουμενιστές ὅτι ὅλες οἱ θρησκεῖες ὁδηγοῦν στόν ἴδιο Θεό, ὅτι ὅλες ὑπηρετοῦν τόν ἄνθρωπο, ὅτι ὅλες ἔχουν μέσα τους κάποια ἀλήθεια. Ἔτσι, ἄρχισαν νά γίνονται διαθρησκειακές συναντήσεις μέ θρησκεῖες κάθε εἴδους. Καί ὁ κατήφορος δέν ἔχει τέλος!
Τό χειρότερο ὅλων εἶναι ὅτι ὅλο αὐτό τό σιωνιστικό καί μασονικό κίνημα τῆς παναιρέσεως τοῦ διαχριστιανικοῦ καί διαθρησκειακοῦ συγκριτιστικοῦ Οἰκουμενισμοῦ ἔλαβε συνοδική μορφή καί κάλυψη, θεσμοθέτηση, νομιμοποίηση καί ἐπισημοποίηση, μέσῳ τῆς ληστρικῆς, αἱρετικῆς καί οἰκουμενιστικῆς ψευδοσυνόδου τῆς Κρήτης τοῦ Ἰουνίου τοῦ 2016, ἡ ὁποία ἐκκλησιαστικοποίησε τίς αἱρέσεις, δηλ. ὀνόμασε καί ἀποδέχτηκε τίς αἱρέσεις ὡς Ἐκκλησίες, ἰσότιμες καί ἰσάξιες μέ τήν Ὀρθόδοξη Ἔκκλησία μας.
Καί τίθεται τό ἐρώτημα : «Ποῦ βαδίζουμε; Ξεχάσαμε ὅτι ὁ Χριστός εἶναι τό Φῶς τοῦ κόσμου (Ἰω. 8,12), ἡ μόνη ὁδός, πού μπορεῖ νά βαδίσει ὁ ἄνθρωπος, ἡ ἀλήθεια καί ἡ ζωή (Ἰω. 14,6), καί κανείς ἄλλος δέν εἶναι πραγματικός καί ἀληθινός Θεός; Ξεχάσαμε ὅτι «οἱ θεοί τῶν ἐθνῶν δαιμόνια» (Ψαλμ. 95,5)»;
Ὁ Ἰουδαϊσμός δέν πιστεύει σέ Τριαδικό Θεό, οὔτε στή θεία φύση τοῦ Χριστοῦ, οὔτε στήν ἀειπαρθενία τῆς Θεοτόκου, οὔτε σέ εἰκόνες. Καί τό σπουδαιότερο˙ κι αὐτόν τόν Μεσσία τόν περίμενε καί τόν περιμένει ὡς κοσμικό ἐθνικό Μεσσία, πού θά ἔλθει, γιά νά σώσει ὑλικά τό Ἰσραήλ, καί τελικά θά προσκυνήσει τόν Ἀντίχριστο.
Στά ἴδια αἱρετικά δόγματα πιστεύει καί ὁ Μουσουλμανισμός, ὁ ὁποῖος ἐπιπλέον ὁδηγεῖ τόν ἄνθρωπο σέ γενετήσια ἀκράτεια καί σέ σφαγή ὅσων δέν πιστεύουν στό Ἰσλάμ. Ποῦ εἶναι, λοιπόν, ἡ ἀξία τῶν κακῶς λεγομένων «μονοθεϊστικῶν θρησκειῶν» καί ποῦ ἡ ἀξία – πολύ περισσότερο – των εἰδωλολατρικῶν;
Ἄς προχωρήσουμε καί στούς αἱρετικούς χριστιανούς.
Ποιά ἡ ἀξία τῆς αἱρέσεως του Παπισμοῦ, πού πιστεύει κι αὐτός σέ κοσμικό Mεσσία καί ἔχει κράτος, πρεσβεῖες, διπλωματία, στρατό, ἀστυνομία, τράπεζες καί πάει λέγοντας; Πού ἔχει διαστρέψει τό Τριαδικό δόγμα μέ τήν προσθήκη στό «Πιστεύω» τῆς ἐκπορεύσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί ἐκ τοῦ Υἱοῦ, πού θεοποίησε καί ἔκανε ἀλάθητο καί πρῶτο ἐξουσιαστή τόν ἄνθρωπο Πάπα, πού θεοποίησε τήν Παναγία μέ τό «δόγμα τῆς ἀσπίλου συλλήψεως», πού χρησιμοποιεῖ ἄζυμο ἄρτο στή θεία εὐχαριστία καί τόσα ἄλλα;
Ποιά ἡ ἀξία τῶν αἱρετικῶν Προτεσταντῶν, πού ἀρνοῦνται τήν Ἱερά Παράδοση, τίς Ἅγιες Εἰκόνες, τον Τίμιο καί Ζωοποιό Σταυρό, τούς Ἁγίους καί τίς μεσιτεῖες τους, τήν μυστηριακή ἱερωσύνη, τό μυστήριο τῆς ἐξομολογήσεως, τά ἄλλα μυστήρια καί τόσα ἄλλα; Ὁρισμένοι δέ ἐξ αὐτῶν προχώρησαν σέ χειροτονίες γυναικῶν, ἀναγνώριση καί χειροτονία ὁμοφυλοφίλων, καί ἄλλες παρατυπίες;
Ποιά ἡ ἀξία τῶν αἱρετικῶν Μονοφυσιτῶν, πού ἀρνοῦνται τήν ἀνθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ, ὅπως ἐπίσης καί ἕξι ἅγιες καί Οἰκουμενικές Συνόδους, τήν Δ΄, Ε΄, ΣΤ΄, Ζ΄, Η΄ καί Θ΄;
Ἀγαπητοί ἀδελφοί,
Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς σήμερα μᾶς προειδοποιεῖ : «Καταντήσατε ἄθεοι». Θά τόν ἀκούσουμε;